ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΤΟΝ ΩΡΩΠΟ

ΣΚΑΛΑ ΩΡΩΠΟΥ Η «ΓΑΛΗΝΗ»              

Διαδρομή από την Αθήνα: 

«Ο δρόμος για τον Ωρωπό περνά από το Τατόι, πέρα από το βασιλικό κτήμα, ανεβαίνει στο Κατσιμίδι, στον Άγιον Μερκούριον, κατηφορίζει στη Μαλακάσα, στο Μήλεσι και φθάνει στο ακρογιάλι της Σκάλας. Η απόστασις είναι μιάμιση ώρα με το αυτοκίνητο, 52 χιλιόμετρα, με πολλές κορδέλες στο κατηφόρισμα από τα εξακόσια τόσα μέτρα του Αγίου Μερκουρίου στο ίσιωμα του γιαλιού.     

…Όταν πρωτοπήγα με τον αδελφό μου Στράτο το καλοκαίρι του 1931, ο αδελφός μου την είχε γνωρίση τη Σκάλα, κάμποσα χρόνια πριν, από κυνηγετικές εκδρομές, ……Από τότε του αδελφού μου του ριζώθηκεν ο πόθος ν’ αποκτήση ένα δικό του κυνηγετικό σπιτάκι στην ακρογιαλιά…. Ύστερα από πολλές τυπικές δυσκολίες και τοπικές αντιδράσεις, κατώρθωσεν επιτέλους στα 1931, να αγοράση από το «Αμαλίειον» [Ορφανοτροφείον], σε πλειοδοτική δημοπρασία, ένα μικρό κομμάτι γης, όσο μόλις θα ήτον αρκετό για σπιτάκι τριγυρισμένο με 112,50 τμ λίγη αυλή… [μίαν ημέραν] του καλοκαιριού του 1931 πήγαινε με τον αντιπρόσωπο του «Αμαλιείου» και τον μηχανικό, που θ’ αναλάμβανε το κτίσιμο του σπιτιού να χαράξουν τα όρια.…. Πήγαιναν προς την εκκλησίαν του Αγίου Ανδρέα, να ιδούν τον τόπο τον προωριζόμενον για το κυνηγετικό σπιτάκι. Ήτον ένα κομμάτι γης χέρσο, γεμάτο αγκάθια στο πλάγι ενός χαμηλού πέτρινου σπιτιού. Από το άλλο μέρος ορθοστημένα πέντ’ έξι ψηλά κυπαρίσσια και παραπέρα το μεγάλο σπίτι του Συγγρού…απάνω στη θάλασσα….[σελ.228] ο αδελφός μου, άρχισεν αμέσως την οικοδομή….και κατά τον Νοέμβριο παρέλαβε τα κλειδιά του και άρχισε να το επιπλώνη. Το εγκαινίασε στην αρχή του 1932…….     

Με την αδελφή μου πρωτοπήγαμε οι τρεις μιαν ημέρα μαγιάτικην…Τότε του εδόθηκε και το όνομα «Γαλήνη» [από την ποιητική συλλογή μου] και σε δεύτερο πηγαιμό εφέραμε μια μικρή μαρμαρένια πλάκα με το όνομα σκαλιστό… και την τοιχίσαμε στο πρόσωπο του σπιτιού προς τη θάλασσα ….ένα δίπατο σπιτάκι νοικοκυρεμένο.   

Στο σπίτι του Συγγρού είχαν εγκατασταθή οι Αγροτικές φυλακές.»  Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 236  

«Η Μεγάλη Αρρώστια μου μου ήρθεν ίσως από τον Ωρωπό. Εκεί θα κόλλησα από το σκυλί μας, στον αγαπητό και αχώριστο σύντροφο και τον Πάκη, το μικρό τσιμπούρι, που μου τη μετάδωσεν. Άλλη πηγή δεν μπορεί να βρεθή πιθανή.»  Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 174 

«….το κλίμα της Σκάλας αποδείχθηκεν ακατάλληλο [για το αναρρωτήρειο των παιδιών του «Αμαλιείου»], γιατί πολλά ορφανά έπαθαν ελονοσίαν.  Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 224       

Εντυπώσεις [αρνητικές] της περιοχής. 

«1931: Η πρώτη μου εντύπωση ήτον, πως χειρότερη θέση για να κτιστή το ονειρευτό κυνηγετικό σπίτι του αδελφού μου δεν μπορούσε να βρεθή, και θυμήθηκα άθελα τους άχαρους Ωρεούς, που περνούσα στα νεανικά χρόνια κάθε καλοκαίρι πηγαίνοντας στον Πύργο των Γουβών.»       Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 227             

«…..Τις λαμπρές αγγλικές καθητές και συστές …δεν τις έβρεξα παρά για να ψαρέψω κωβιούς μουντζουρωμένους στην Καρβουνόσκαλα!      Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 230 

«Περιορίστηκα σε περιπάτους μακρινούς και στο ξάπλωμα απάνω στην αμμουδιά, μακριά από τη Σκάλα και τον ακάθαρτο μώλο της, κατά τα Νέα Παλατάκια.       

Ο οικιαμός…[Τα Νέα Παλατάκια] με όλα τα δείγματα πολιτισμού. Που να μετρηθή μ’ αυτόν η ελεεινή Σκάλα!     Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 231                          

Νέα Παλάτια Ωρωπού   

«Το όνομα αυτό το μεγαλόπρεπο [Νέα Παλάτια το είχε πάρη από την πατρίδα του Μικρά Ασία: ΗΛΙΟΣ 15/Σ.360] ο προσφυγικός συνοικισμός του Ωρωπού κτισμένα στη θάλασσα σε λίγων λεπτών απόσταση από τη Σκάλα….γρήγορα απλώθηκε ως το ανηφόρισμα κι εσκέπασε τη γραφική πλαγιά του βουνού με ωραία σπίτια και κήπους και αμπέλια, με χαραγμένους δρόμους καθαρούς, με ζωή και κίνηση, με όλα τα δείγματα πολιτισμού...      Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 231

Σκάλα Ωρωπού      

«…… Εξεκινούσα για τον πρωινό περίπατο γιαλό γιαλό, ως την ψηλή Καρβουνόσκαλα τη σεδερένια πέρα από τα Νέα Παλάτια. Καθώς φανερώνει και τ’ όνομα σκοπό της είχε να φορτώνουν από το ψήλωμα στα φορτηγά βαπόρια τον λιγνίτη από το λιγνιτωρυχείο της Μαυροσουβάλας, που τον κατέβαζεν ως την ακρογιαλιά μικρός σιδηρόδρομος.             Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 232           

Ωρωπός Χελιδόνια    

«Τους καλοκαιρινούς μήνες, από του Ευαγγελισμού [15 ΑΥΓ] ως του Σταυρού [14 ΣΕΠΤ.], περαστικοί κάτοικοι της Σκάλας [Ωρωπού] ήταν τα χελιδόνια, τα πολλά, τ’ αμέτρητα χελιδόνια, όσα δεν έχω ιδή αλλού πουθενά……!! [Ο Δροσίνης γράφει την ποιητική συλλογή «ΦΕΥΓΑΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΑ».     

Πολύ επιθυμούσαμε να ιδούμε τη μικρή προσωρινή εκκλησία [Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου] …που είχαν στολίση με τα εικονίσματα, τους πολυελέους και τα καντήλια, όσα πρόφθασαν να σώσουν και να φέρουν από τη ρημαγμένη πατρίδα τους οι Παλατιανοί.»          Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 238                    

«…..Και που να ιδήτε την καλύτερη και μοναδική για την τέχνη της εικόνας….. μιας Παναγίας ξεχωριστής από τον βυζαντινόν τύπο. Τα μάτια μου δεν πίστευαν πως ήτον από χέρι ορθοδόξου αγιογράφου … πρόστυχα κορνιζαρισμένη και αταίριαστα με την αξία της.    - Να μου δώσετε τα μέτρα από την εικόνα, να παραγγείλω μια κορνίζα και να σας την φέρω, όταν, Θεού θέλοντος ξανάρθωμε.»       Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 239             

«Σας εφέραμε την εικόνα. Καλύτερα να την πάρετε μαζί σας και να της ταιριάσετε μια κορνίζα της εκλογής σας….!!     Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 240                    

«Επαράγγειλα στον Φιλιππίδη μια πλατειά χρυσή κορνίζα στα μέτρα της και στον πρώτο πηγαιμό μας την παρέδωσε στους επιτρόπους να την ξαναβάλουν στη θέση μέσα στο Ιερό.     

«…στο Νεκροταφείο …σταμάτησα ξαφνιασμένος σ’ ένα πλουσιώτερον τάφον με μια μεγάλη επιγραφή σε στίχους άτεχνους……Ήτον το επίθετο εκείνου που είχε πάρη γυναίκα την Ευγενία Αμπανοπούλου, την πρώτη μου αγάπη, όταν ήμουν μαθητής του γυμνασίου! ….. ήτον –ΕΚΕΙΝΗ-»       Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 241 

Τα πρώτα τουφέκια του Ωρωπού ήταν:     

«Ο Ανδρούτσος, ο Καραδήμας, ο Λάλας.  

Που τους ωνομάτιζε [ο Στράτος] με θαυμασμό σαν ηρωικά παλικάρια του Κατσαντώνη.                Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 243   

« …Τους χειμωνιάτικους μήνες του 1939 θεμελιώθηκεν η νέα «ΓΑΛΗΝΗ» απάνω στα χαλάσματα της πρώτης με την ίδια πλάκα του ονόματός της τοιχισμένη στη θαλασσινή πρόσοψη…Στις 29 Φεβρουαρίου [1940] ήτον Τσικνοπέμπτη [επήγε με το αυτοκίνητό του και ένα φορτηγό] γεμάτο με τα ίδια τα έπιπλα και σκεύη για τη δεύτερη εγκατάσταση …… 

Το Σάββατο της Τυρινής [2.3.1940] με την αδελφή μου και την αχώριστην ανιψιά μας, πήγαμε να μείνουμε…..        Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 245   

«Φυλακές δεν υπήρχαν. Το μεγάλο σπίτι του Συγγρού είχε σωριασθή και τα υλικά του είχαν πουληθή…. Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα, κακοκτισμένη εξ’ αρχής, χάλασμα παράμορφο.       Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 246                  

«Ξαναπήγαμε για δυο μέρες τον Αύγουστο [1940] και ήτον η τελευταία μας φορά… ο αδελφός μου …. επήγε με φίλο του συγκυνηγό στα τέλη Ιανουαρίου [1941]… Ήτον και εκείνου η τελευταία φορά. Το πρωί της 8 Μαΐου [1941] άνθρωπος σταλμένος από τον παπά του Ωρωπού έφερε το μήνυμα, πως η «ΓΑΛΗΝΗ» ήτον στα χέρια της Γερμανικής Κατοχής». [Την κατοίκησε ο Γερμανός φρούραρχος].       

«Στις 13 Οκτωβρίου 1941 ετηλεφώνησε πάλι ο παπάς, πως οι Γερμανοί έφυγαν από τη «ΓΑΛΗΝΗ», αφού παρέδωσαν τα κλειδιά στον αστυνόμον. Σε λίγες μέρες όμως πέρασε στα χέρια των Ιταλών.        Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 250-251 

«….Λίγες πριν από το θάνατό του, κρεβατώθηκεν [ο αδελφός μου], στον νου του είχε τη «Γαλήνη» κ’ έλεγεν: - Αν μπορούσα να βρεθώ εκεί, γρήγορα θα γινόμουν καλά….».    Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 250 

«Την νύκτα της 19 ΙΟΥΛ. [1938] παραμονή του Προφήτου Ηλία, με το φοβερό τράνταγμα του σεισμού, … ο αδελφός μου άνοιξε την πόρτα του, αντικρινή στη δική μου, και φώναξε: φοβούμαι πως κέντρο του σεισμού είναι ο Ωρωπός! Σαν να το μάντεψε. Το πρωί του τηλεφώνησαν από κει πως η «ΓΑΛΗΝΗ» γκρεμίστηκε και να πάνε να περιμαζέψουν τα έπιπλά της και τα άλλα πράγματα.      Σ.Φ.Ζ. τόμ. Γ΄σελ. 226-227