Ο Δροσίνης 20 ετών μαζί με τον εξάδελφό του Δημήτριο Ηλιόπουλο εξέδωσαν από κοινού μία εφημερίδα, με τον τίτλο ΚΑΛΗΣΠΕΡΑ ΣΑΣ. Σατυρική, κυκλοφορούσε κάθε Σάββατο. Ο τίτλος της είχε τη μορφή επισκεπτηρίου, διπλωμένου στη μία γωνία του και στη μέση του, υπήρχε ο τίτλος της εφημερίδας.
Ένα άρθρο της με τον τίτλο «Τις πταίει» προκάλεσε την επέμβαση του εισαγγελέα και έγινε η αιτία να διωχθούν οι δύο υπεύθυνοι.
Το περιστατικό αυτό συνέβηκε το ίδιο καλοκαίρι, που άρχισε η έκδοση του φύλλου και στάθηκε η αιτία για το οριστικό κλείσιμό της.
Συνεργάστηκε και πάλι με τον Δ. Ηλιόπουλο. Λιγόζωη και αυτή η εφημερίδα. 1880
Ανέλαβε μαζί με τον Δημήτριο Κακλαμάνο και το Θέμο Άννινο την ίδρυση και έκδοση της εφημερίδας ΤΟ ΑΣΤΥ. Μετέτρεψαν το περιοδικό ΑΣΤΥ σε καθημερινή εικονογραφημένη εφημερίδα μεγάλου σχήματος πολιτικών, κοινωνικών και φιλολογικών θεμάτων.
Ο Θέμος Άννινος ανέλαβε τη γενική διεύθυνση και την καλλιτεχνική σύνθεση, ενώ οι Γ. Δροσίνης και Δ. Κακλαμάνος τη διεύθυνση της σύνταξης.
Το γραφείο του Άστεως εγκαταστάθηκε στο μεσαίο πάτωμα του πατρικού σπιτιού του Δροσίνη, στην οδό Παρθεναγωγείου, όπου βρίσκοταν τότε το γραφείο της ΕΣΤΙΑΣ και παρέμεινε εκεί μέχρι τη 17η Δεκεμβρίου 1891, οπότε μεταφέρθηκε στην οδό Σίνα αριθμός 4 όπου ιδρύθηκε τυπογραφείο ειδικώς κατηρτισμένον. Η συνεργασία με τον Δροσίνη κράτησε μέχρι το τέλος του 1891.
ΤΟ ΑΣΤΥ
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΣ
ΑΡΧΕΤΑΙ ΕΚΔΙΔΟΜΕΝΗ ΕΙΣ МЕГА ΣΧΗΜΑ
ΑΠΟ ΤΟΥ ΠΡΟΣΕΧΟΥΣ ΜΗΝΟΣ
Η εν Αθήναις εκδιδομένη ευτράπελος έφημερίς το Άστυ από του προσεχούς μηνός μεταβάλλει, χαρακτήρα, παραιτούσα δε τον μέχρι τούδε τύπον, υπό τον οποίον ανελλιπώς επί πέντε συνεχή έτη εξεδόθη, εισέρχεται εις την χορείαν των καθημερινών εφημερίδων, κατά τούτο ριζικώς διαφέρουσα των άλλων συναδέλφων, ότι και υπό την νέαν αυτής μορφήν θα εξακολουθή να είνε εικονογραφημένη.
Εν τη μεγάλη και προοδευτική αναπτύξει, την οποίαν ο ημερήσιος τύπος έλαβε παρ’ ημίν κατά τα τελευταία έτη, ενομίσαμεν ότι έμενε θέσις δια φύλλον κοινωνικόν και οικογενειακόν κυρίως έχον χαρακτήρα, το οποίον μη παραμελούν την πολιτικήν ήδυνατο να εκμεταλλεύεται χρησίμως και τερπνώς διά τους αναγνώστας του το παρθένον ακόμη έδαφος της κοινωνικής, φιλολογικής και καλλιτεχνικής κινήσεως, να μετέχη δε και αμέσως της τελευταίας ταύτης διά της δημοσιεύσεως επικαίρων εικόνων, σχεδιογραφημάτων και γελοιογραφιών.
Εκ της γνώμης ταύτης εγεννήθη η ιδέα της μετατροπής του Άστεως εις καθημερινην εικονογραφημένην εφημερίδα, οποία θα έμφανισθή εις το κοινόν εντός του μηνός Οκτωβρίου.
Το νέον Άστυ οι αναλαβόντες την έκδοσιν αυτού επιδιώκομεν να καταστήσωμεν εφημερίδα προ πάντων ευάρεστον, ικανοποιούσαν δε πάσαν εύλογον απαίτησιν του κοινού. Ενήμερος και ακριβής εν τη χρονογραφία, μετριοπαθής και κοσμία εις τας πολιτικάς κρίσεις, ενεργόν λαμβάνουσα μέρος εις την φιλολογικήν και καλλιτεχνικήν δράσιν, επιμελώς παρακολουθούσα την κοινωνικήν ζωήν και επί πάσι κοσμούμενη δι’ εικόνων και γελοιογραφιών, αναγομένων εις τα γεγονότα της ημέρας, και αντικαθιστώσα κατά το μέρος της τούτο την παρ’ ημίν έλλειψιν της επικαίρου εικονογραφίας και της γελοιογραφίας — αίτινες αμφότεραι αποτελούσι σήμερον εν των κυρίων θελγήτρων πολλών εκ των γνωστοτέρων ευρωπαϊκών φύλλων, — η νέα έφημερίς ελπίζομεν ότι θα είνε τοιαύτη, ώστε να μη λεχθή ότι αυξάνει απλώς κατά εν τα εν Αθήναις εκδιδόμενα φύλλα.
Χάριν της πραγματοποιήσεως του σκοπού τούτου συνεκεντρώσαμεν περί το Άστυ ευρύν κύκλον λογίων, επιστημόνων και καλλιτεχνών, εξ εκείνων των οποίων τα ονόματα είνε γνωστότερα παρ’ ημίν, εμεριμνήσαμεν δ’ όπως δια τελειοτάτου τυπογραφείου η εκτύπωσις του φύλλου αποβή αξία του χαρακτήρος αυτού.
Ούτως, έχομεν την πεποίθησιν ότι το κοινόν θα εξακολουθήση περιβάλλον διά της αγάπης του και υπό την νέαν αύτης μορφήν την εφημερίδα, ήτις ύπό άλλο σχήμα και με σκοπόν διάφορον ζωηράς είλκυσε συμπαθείας και εβάδισεν απροσκόπτως επί πενταετίαν ολόκληρον.
Η ημέρα της εκδόσεως του πρώτου φύλλου του καθημερινού Άστεως θα αναγγελθή δι’ ιδιαιτέρων γνωστοποιήσεων εγκαίρως.
Εν αθήναις, τη 24 Σεπτεμβρίου 1890
Θ. ΑΝΝΙΝΟΣ, Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ, ΔΗΜ. ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ.
Το ημερολόγιο ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο του 1893, με τον τίτλο: Γ. ΔΡΟΣΙΝΗ, ΚΑΙ Γ. ΚΑΣΔΟΝΗ «ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ» ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΝ ΕΘΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ κατ’ έτος εκδιδόμενον στο τυπογραφείο της Εστίας 1894.
Το 1895 δεν κυκλοφόρησε «ένεκα κωλυμάτων ανυπέρβλητων». Το 1896 εκδόθηκε πλουσιότερη και καλλιτεχνικότερη έκδοση, η οποία δυστυχώς διακόπηκε οριστικά στη συνέχεια.
Μετά την πολεμική ατυχία του 1897 ο Δροσίνης πίστεψε, ότι η εθνική αναγέννηση του κράτους, πρέπει ν’ αρχίσει με τη διάπλαση τη νέας γενιάς και για το σκοπό αυτό αποφάσισε να εκδόσει ένα έντυπο με τον ενδεικτικό τού σκοπού του τίτλο: ΕΘΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ, η οποία από το 1898 κυκλοφορούσε την 1η και την 15η κάθε μήνα, σε σχήμα μεγάλο δίστηλο, σε χαρτί στιλπνό και λεπτό με δεκαέξι σελίδες.
Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ.
Το περιοδικό απευθύνεται κυρίως στους εκπαιδευτικούς (στα πρώτα χρόνια και η συνδρομή ήταν μικρότερη σ’ αυτούς).
Τα άρθρα του περιοδικού αφορούν κυρίως τη Στοιχειώδη Εκπαίδευση, λιγότερο τη Μέση και ελάχιστα την Ανωτάτη Εκπαίδευση.
Ο ίδιος ο Δροσίνης γράφει: «Όποτε επιχείρησα την έκδοση περιοδικού, όπως η Εθνική Αγωγή, η Μελέτη και το Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος είχα πρόγραμμα την πρωτοτυπία, το κάθε νέο, καινούργιο, άγνωστο ακόμα. … …
Στους 6 τόμους της (1898-1903) όποιος θελήσει να τους φυλλομετρήσει θα βρη τα πρώτα φυτώρια του εκπαιδευτικού μας καθεστώτος. Εκεί πάρθηκαν και επρωτοβλάστησαν σαν νέες ιδέες και από κει μεταφυτεύτηκαν και έγιναν προγράμματα και Διατάγματα και Νόμοι του Κράτους»
Ομιλία της εκπαιδευτικού κας ΦΑΝΗΣ ΠΑΝΙΤΣΙΔΗ,
«ο δροσινησ και το περιοδικό εθνική αγωγή»
Πρόλογος
Ήταν καλοκαίρι του 1991. Και όπως λέει. ο Δροσίνης σ' ένα ποίημα του :
«Ήρθεν η Μοίρα και σε μένα
Χάρισμα ανέλπιστο να φέρει...»
Ήρθε η μοίρα και σε μένα να μου φέρει κάτι. το ανέλπιστο, να βρεθώ με πολλές κυρίες ενός Τμήματος του Λυκείου των Ελληνίδων στο σπίτι του Γ. Δροσίνη στη Κηφισιά, για να διοργανώσουμε την παιδική βιβλιοθήκη του Δήμου, στο ισόγειο του σπιτιού.
Αργότερα ως μέλος, του Συλλόγου «Οι Φίλοι του Μουσείου Δροσίνη», δίπλα στην ακούραστη Πρόεδρο Ε. Βαχάρη, βοήθησα στην γέννηση του Μουσείου Δροσίνη, στον πρώτο όροφο του ίδιου σπιτιού. Τι συγκίνηση για μένα, τι ανέλπιστο δώρο. Τι συναισθήματα περηφάνειας.
Ένας γυρισμός, στα παιδικά τα χρόνια, στο Δημοτικό, τότε-που άκουγα τα παραμύθια του Δροσίνη και τα ποιήματα του τα γεμάτα Πατρίδα, ακόμα τώρα σιγοτραγουδώ :
Εσείς που πρωτοσπείρατε
της λευτεριάς το σπόρο....
Τι θύμησες! Τι κόμπος στο λαιμό!...
Και ήρθε η 25η Μαρτίου του 1968. Σημαντική ημέρα για μένα φοιτήτρια στην
Παιδαγωγική Ακαδημία Λαρίσης, στο Τμήμα των Νηπιαγωγών. Ανεβάζαμε ένα θεατρικό έργο στο κινηματοθέατρο «Παλλάς» της Λάρισας, λόγω της Εθνικής Επετείου, με απώτερο σκοπό να συγκεντρωθούν χρήματα για την ετήσια εκδρομή μας στην Δυτική και Κεντρική Θράκη. Θα φτάναμε μέχρι τις Καστανιές του Έβρου, στο τρίγωνο των συνόρων Ελλάδας -Βουλγαρίας -Τουρκίας.
Στη θεατρική λοιπόν αυτή παράσταση, είχα κι εγώ ένα μικρό ρόλο. Απάγγειλα το «Χώμα Ελληνικό» του Δροσίνη. Το είχα μάθει απ' έξω και όταν το έλεγα, ένιωθα τι θα πει περηφάνεια. Ήταν το τέλος της γιορτής κι έτσι το χειροκρότημα του κοινού, το θεώρησα όλο δικό μου. Τι συγκίνηση Θεέ μου!
Στα επόμενα δέκα χρόνια που μου έμελε να ζήσω στις Η.Π.Α., μακριά από την πατρίδα, πολλές φορές, μα πάρα πολλές φορές, η σκέψη μου γύριζε στην ώρα αυτή και τα χείλη μου μουρμούριζαν τις λέξεις του ποιήματος, τα μάτια μου βούρκωναν και η καρδιά μου χτύπαγε δυνατά έτοιμη να σπάσει.
Τι δε θάδινε οποιοσδήποτε από μας εκεί για μια χούφτα χώμα ελληνικό, εκεί τόσο μακρυά από την πατρίδα !
Η εκπαιδευτική μας εκδρομή από τη Λάρισα στη Μακεδονία και τη Θράκη, πραγματοποιήθηκε χάρη στην επιμονή του διευθυντή μας, κ. Μούσιου. Όπως έλεγε, έπρεπε να γνωρίσουμε και το τελευταίο ακριτικό χωριό, γιατί ποιος ξέρει η τύχη τι φέρνει, μπορεί κάποιος από μας να διοριζόταν σ' ένα από αυτά τα χωριά. Όταν φτάσαμε στα σύνορα, νιώσαμε ένα ρίγος. Εκεί καταλάβαμε τι σημαίνει ΠΑΤΡΙΔΑ και χώμα ελληνικό.
Θυμάμαι λοιπόν, ότι επισκεφθήκαμε το Πισοδέρι Φλωρίνης, το μέρος όπου είχαν θάψει κρυφά το κεφάλι του Παύλου Μελά, στο Μακεδονικό Αγώνα. Το σώμα του το έθαψε με τιμές στη Καστοριά ένας παπάς που έπεισε τους
Τούρκους να του το δώσουν. Μιλήσαμε για την «Εθνική Εταιρεία». Μιλήσαμε και για τον Δροσίνη, τότε που πήγε και τον βρήκε ο Παύλος Μελάς στην εφημερίδα «Εστία» και τού ζήτησε βοήθεια για να αντιμετωπίσει το σοβαρό κίνδυνο που διέτρεχε η Μακεδονία μας από τους κομιτατζήδες Βουλγάρους. Τότε που ο Δροσίνης και όλο το συντακτικό προσωπικό της «Εστίας» ορκίστηκε πίστη στον αγώνα και υποσχέθηκε ηθική και υλική βοήθεια.
Θυμάμαι ότι η εκδρομή συνεχίστηκε στην Βέροια. Λίγο έξω από την πόλη, στα βόρεια, είδαμε το αρχοντικό του Βικέλα, του πλούσιου και φημισμένου λογοτέχνη, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, που ίδρυσε το Σ.Ω.Β. Πρόεδρος ο Βικέλας και Γραμματέας ο Δροσίνης, με οδηγό την αγάπη τους για την Ελλάδα, μεγαλούργησαν μαζί μέχρι το θάνατό τού πρώτου, μετά συνέχισε ο Δροσίνης τον δημιουργικό του δρόμο με τον Ιωάννη Αθανασάκη δεύτερο πρόεδρο του Σ .Ω .Β.
Όταν βρέθηκα στην Αμερική, όπως ανέφερα, στη δεκαετία του '70, εργάστηκα στην ασφαλιστική εταιρία John Hancork Insurance Co της Βοστώνης και είχα προϊστάμενο έναν Έλληνα Β' γενιάς. Η καταγωγή της γιαγιάς του ήταν από τη Μυτιλήνη. Είχε διαβάσει το βιογραφικό μου και μία ημέρα μού είπε: «Ξέρεις Φανή, η γιαγιά μου ήταν δασκάλα στο νησί της Μυτιλήνης, στην Ελλάδα, όπως εσύ. Μου δίδαξε ένα τραγούδι. Θα στο τραγουδήσω για σένα». Και μου τραγούδησε την «Ανθισμένη Αμυγδαλιά» του Γ. Δροσίνη με σπασμένα ελληνικά και αυτό συνέβηκε στη μακρινή Βοστώνη !
Η ζωή εκεί κυλούσε σε γρήγορους ρυθμούς· δεν σου άφηνε περιθώριο να σκεφθείς την Ελλαδίτσα μας, όπως τη λέγαμε όλοι μας, και όμως...!τη στιγμή που η σκέψη μου ταξίδευε στο όμορφο χωριό μου, στους δικούς μου ανθρώπους, ο γνωστός κόμπος έσφιγγε τον λαιμό μου και πριν δακρύσω τα χείλη ψυθίριζαν:
«Τώρα που θα φύγω και θα πάω στα ξένα
και θα ζούμε μήνες, χρόνια χωρισμένοι...
Τι περίεργο, ο Δροσίνης ερχόταν πάντα στα χείλη μου.
Τα χρόνια περάσανε, γύρισα στην Ελλάδα και ω! του θαύματος, να σας το ξαναπώ ;
Ήρθεν η Μοίρα και σε μένα
Χάρισμα ανέλπιστο να φέρει!
Να βρεθώ κοντά στον Δροσίνη.
Σήμερα θ’ αναφερθώ στη δράση του Γ. Δροσίνη με το περιοδικό
ΕΘΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
«ΕΘΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ»
Εκδότης Γ. Δροσίνης
Η «Εθνική Αγωγή», περιοδικό που συνδέεται αναμφίβολα με την πιο παραγωγική περίοδο της δημοσιογραφικής παρουσίας του Γεωργίου Δροσίνη, κυκλοφόρησε το Μάρτιο του 1898 αποσκοπώντας στην όσο γίνεται καλύτερη μόρφωση μιας νέας γενιάς.
Στα Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου διαβάζουμε: «Η πολεμική ατυχία του 1897, μου ρίζωσε βαθιά την πεποίθηση πως κάθε ενέργεια για την εθνική μας αναγέννηση, πρέπει ν' αρχίση με την διάπλαση της νέας γενιάς».
Στην «Εφημερίδα των Κυριών», (ΙΑ'. Εν Αθήναις Μάρτιος 1898 αριθμ. 523), στο άρθρο «Φιλολογική και Επιστημονική Κίνησις»η Καλλιρρόη Παρρέν επισημαίνει:
«Ο κ. Γ. Δροσίνης ο οποίος επί ελάχιστον ευτυχώς χρονικόν διάστημα είχεν αποσκιρτήση της φιλολογικής οράσεως, επανέρχεται ήδη εις τας τάξεις της, με έκδοσιν νέου Περιοδικού υπό τον τίτλον «Εθνική Αγωγή» σκοπούντος αληθώς δια δημοσιευμάτων καταλλήλων την Εθνικήν μας αναμόρφωσιν.
Το πρώτον φυλλάδιον της «Εθνικής Αγωγής» του κ. Γ. Δροσίνη περιέχει ωραίον άρθρον αυτού, δι’ ου εξαίρεται η ανάγκη της ριζικής μεταρρυθμίσεως της ημετέρας εκπαιδεύσεως δι' ης θα κατορθώνεται να καταστή η Ελλάς, Έθνος πολιτών κοινωνικώς και πολιτικώς πεφωτισμένων, Έθνος εδραιούν την υπόστασιν αυτού όχι επί σαθρών υλικών βάσεων, αλλά επί των γρανιτωδών βάθρων της ηθικής και πνευματικής υπεροχές.
Πλην τούτου η «Εθνική Αγωγή» δημοσιεύει ωραίαν μελέτην του Δροσίνη περί Πατρίδος, ετέραν περί αποστολής του Σχολείου του Σεάγε, περιεργότατα εικονογραφημένα Αναγνώσματα, ωραιότατον Δράμα του κ. Προβελεγγίου, ποιηθέν επί τη Εκατονταετηρήδι του Ρήγα Φεραίου και ποικίλην άλλην ύλην, τείνουσα προς τον αυτόν σχοπόν της Εθνικής Αγωγής.
Τον κ. Γεώργιον Δροσίνην συγχαίρομεν δια το νέον και Εθνοφελές περιοδικόν του, εις το οποίον ευχόμεθα πλήρη επιτυχία».
Και ο ίδιος ο Δροσίνης μας επιβεβαιώνει στα «Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου»:
«— Μετά την αποχώρηση μου από την «Εστία» στα 1898, άρχισα την έκδοση της «Εθνικής Αγωγής» που κυκλοφόρησε από τον Μάρτιο του 1898 όπως το αναφέρει και η Καλλιρρόη Παρρέν, ως τον Μάιο του 1904.
Το πρόγραμμά της είχε τη διάπλαση μιας νέας γενεάς αξιότερης από την πριν και με τη σύσταση τού νέου Τμήματος των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, βρήκα στάδιο ελεύθερο για το νομοθετικό έργο που λειτουργεί ως σήμερα και οφείλεται σε δική μου πρωτοβουλία-,
Η ιδέα του περιοδικού «Εθνική Αγωγή» γεννήθηκε στις Σπέτσες, το καλοκαίρι του 1897. Ο ίδιος γράφει στα Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου:
«— Το καλοκαίρι εκείνο αποδιωγμένος από το τουρκοπατημένο Πήλιο είχα καταφύγη στο δροσερό νησί των Σπετσών. Είχα πάρη μαζί μου εκεί βιβλία και περιοδικά, που μπορούσαν, να με φωτίσουν για την εκπαιδευτική εξόρμηση στην Γερμανία, μετά την Ιένα και στη Γαλλία μετά το Σεντάν. Και για να με οδηγήσουν στους νέους δρόμους, που εχάραζε για την παιδαγωγική η πρόοδος και η εφαρμογή των Θετικών Επιστημών .Έλαβα την απόφαση να εκδώσω περιοδικό με τον σκοπό που διαλαλούσε το όνομά του: ΕΘΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ.
Στους έξι τόμους της, όποιος ποτέ θελήσει να τους φυλλομετρήσει θα εύρη τα πρώτα φυτώρια του εκπαιδευτικού μας καθεστώτος. Εκεί εσπάρχθηκαν και επρωτοβλάστησαν σαν νέες ιδέες και από κει μεταφυτεύτηκαν και έγιναν προγράμματα και διατάγματα και Νόμοι του Κράτους-.
Παρόλο που ο Δροσίνης δεν ήταν εκπαιδευτικός, αποδεικνύεται ότι είχε βαθιά γνώση των προβλημάτων της παιδείας. Μέσα από το περιοδικό αυτό στοχεύει στην έρευνα, στην βελτίωση των εκπαιδευτικών θεμάτων και κατά επέκταση στην αρτιότερη μόρφωση των νέων, πράγμα που πετυχαίνει.
Ο Γεώργιος Δροσίνης κρατήθηκε μακριά από την πολιτική και όπως παραδέχεται, στην συνεργασία του με τον Βικέλα στον Σ.Ω.Β. ούτε εκείνον, ούτε τον Βικέλα, απασχόλησε ποτέ η πολιτική. Συμπαθούσαν και οι δύο το Θεοτοκικό κόμμα που κυβερνούσε τότε, καθώς και τον υπουργό της Παιδείας τον Στάη, θερμότατο φίλο και υποστηρικτή του Συλλόγου, χωρίς αυτό να επηρεάζει τα σχέδια και την εφαρμογή τελειότερων μέσων διδασκαλίας και αγωγής, που τελικά, θα τα υιοθετήσει και το Κράτος.
Δεν χρειάζεται να πούμε περισσότερα, για το περιοδικό «Εθνική Αγωγή», που σημάδεψε την εκπαίδευση των Ελλήνων, ζει και ας διαβάσουμε τι γράφει ο Δροσίνης στο πρώτο φύλλο, έτος Α, 1η Μαρτίου 1928 με τίτλο «Επί το Έργον».
«Από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη μέχρι τους σημερινούς μας φιλοσόφους, κοινωνιολόγους και ιστορικούς, ομολογείται από όλους ανεξαιρέτως τους ερευνητές της ανθρώπινης δράσης πάνω στη γη, ότι η ασφάλεια και η πρόοδος κάθε ελεύθερης πολιτείας εδραιούται πάνω στην πνευματική ανάπτυξη και την ηθική μόρφωση των πολιτών, μ' ένα λόγο στην εθνική αγωγή.
Η εθνική αγωγή έχει τρία κέντρα με ανιούσα κλίμακα: το Σπίτι, το Σχολείο και την Κοινωνία. Το κατ' εξοχήν όμως κέντρο που εξασκεί την μεγαλύτερη όμως επίδραση, ακόμα και στα δύο άλλα κέντρα, είναι το Σχολείο. Προς το Σχολείο λοιπόν στράφηκε πάντοτε η προσοχή των μεγάλων εθνικών αναμορφωτών και το Σχολείο αναδείχθηκε πάντοτε ο καλύτερος αγρός για την εθνική αναγέννηση μετά από κάθε εξουθένωση και συμφορά.
Ο Γάλλος Καρνώ άρχισε πριν το 1815 το έργο του, δηλαδή την εθνική ανάπλαση μέσα από το σχολείο, το οποίο διεκόπει με την ήττα του Βατερλώ, αλλά ήταν εμφανής η ανάγκη συνέχισής του, μετά την πανωλεθρία του Σεντάν.
Ο μεγάλος Φίχτε από τα συντρίμμια της Ιένης, δημιούργησε τη δημοτική εκπαίδευση της Γερμανίας και το αληθινό φυτώριο της εθνικής ενότητας απ' όπου βλάστησαν μετά από πέντε δεκαετίες οι δάφνες που στεφάνωσαν τον γερμανικό αετό.
Εμείς που ελευθερώσαμε τη γωνιά αυτή της μεγάλης ελληνικής πατρίδας και ξανακάναμε την Ελλάδα ένα ανεξάρτητο κράτος, δεν υπολειπόμαστε των άλλων λαών, γι' αυτό την επομένη κιόλας από την απόκτηση της ποθητής ελευθερίας η σκέψη μας έτρεξε στο πώς να συμπήξουμε και να παγιώσουμε την απαραίτητη εθνική αγωγή.
Η Εθνική Συνέλευση ψήφισε την ίδρυση σχολείων, ο γέρων Κοραής στο Παρίσι έγραψε ότι «τότε μόνον δύναται να καυχηθή το Έθνος ότι έχει φώτα, όταν τα φώτα είναι σκορπισμένα και διαμελισμένα σ' όλους τους πολίτας» και ο αληθινός μεγάλος κυβερνήτης της Ελλάδος Καποδίστριας, έθεσε γερές βάσεις στην εθνική αγωγή αλλά δυστυχώς, δεν πρόλαβε να ολοκληρώσει το θαυμαστό οικοδόμημα της ελληνικής εκπαιδεύσεως, που η σοφή του διάνοια είχε σχεδιάσει πάνω στο ελβετικό πρότυπο.
Δυστυχώς, δεν ήταν τόσο εύστοχα, όσο και εάν ήταν πομπώδη, τα νομοθετήματα «περί παιδείας» της βαυαρικής αντιβασιλείας, μεταφυτευμένα από το εύφορο γερμανικό έδαφος στην χερσωμένη ελληνική γη, μετά από την μακρόχρονη τουρκική δουλεία της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση ορίστηκε υποχρεωτική με νόμο το 1834 και ο νόμος και σήμερα (1898) 123 χρόνια μετά, είναι ακόμα ανεφάρμοστος 200.000 Έλληνες στερούνται παντελώς σχολείων.
Ο Δροσίνης συνεχίζει λέγοντας ότι, απ' ό,τι έπρεπε να γίνει από το Κράτος πολύ λίγα έγιναν και αυτό το έδειξε η συμφορά που έφερε ο πόλεμος.
Εκεί φάνηκε ότι η κυριότερη αφορμή του ήταν η έλλειψη εθνικής αγωγής, αφού είναι κοινώς αποδεκτή η ανάγκη να μορφωθούν οι πολίτες και να μην βρεθεί η χώρα στον έσχατο τον κίνδυνο.
Αν ο Μισελέ ονόμασε την καθολική ψηφοφορία ενός έθνους αμόρφωτου επιδρομή βαρβάρων, ο μεγάλος Ελβετός πολίτης Δροζ δεν δίστασε να παραβάλει την ελευθερία στα χέρια του λαού που δεν έχει επαρκή μόρφωση, σαν όπλο στα χέρια ενός παράφρωνα, με το οποίο μπορεί να σκοτωθεί και ο ίδιος.
Τα σοφά αυτά διδάγματα, τα οποία δυστυχώς μας έγιναν παθήματα, επιβάλλουν την ιερή υποχρέωση, όχι μόνο στο επίσημο Κράτος αλλά σε κάθε έναν από εμάς που μπορεί να συμπράξει στο μεγάλο έργο της εθνικής αγωγής, γρήγορες και αποτελεσματικές ενέργειες με όσα μέσα διαθέτουν.
Ο Δροσίνης τελειώνει, λέγοντας πως πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας στους τρεις μεγάλους εθνικούς παράγοντες, το Σπίτι, το Σχολείο, την Κοινωνία και να ενισχύσουμε τα ελληνικά ήθη, τις παραδόσεις των πατεράδων μας και να προσπαθήσουμε να καταστήσουμε όλους τους Έλληνες μορφωμένους με γερές, ηθικές και πνευματικές βάσεις.
Τονίζει επιπροσθέτως : Ας παύσωμε πλέον πλανώμενοι δια απατηλών ονείρων και φανταζόμενοι ως λαμπρόν μετέωρον αναδεικνυομένην εξαίφνης και εκ του παραχρήμα, μεγάλην την πατρίδα.
Ας στραφώμεν προς τον ελληνικόν λαόν, αυτόν ας καταστήσωμεν άξιον της ελευθερίας του, της αποστολής του, εις αυτόν ας εμφυσήσωμεν δια της εθνικής αγωγής την πνοήν υγιούς φιλοπατρίας και ας ήμεθα βέβαιοι ότι ο ελληνικός λαός τότε δια των ιδίων χειρών θα πλάσει αξίαν αυτού την Ελλάδα.
Επί το έργον λοιπόν.
Γεώργιος Δροσίνης»
Ο καθηγητής Γ. Παπακώστας στην εισαγωγή γράφει:
«Όπως φαίνεται από τον πίνακα της θεματικής κατανομής των περιεχομένων της «Εθνικής Αγωγής», στο περιοδικό αυτό η αρθρογραφία περιστρέφεται κυρίως γύρω από προβλήματα που απασχόλησαν τον Γεώργιο Δροσίνη αργότερα κατά τη θητεία του στο Υπουργείο Παιδείας. Επικεντρωμένα στα εκπαιδευτικά θέματα τα άρθρα αυτά, δεν έχουν κανένα από τα χαρακτηριστικά των νεανικών σημειωμάτων της Εστίας. Είναι άρθρα κοινωνικού προβληματισμού, οργανωμένα και τεκμηριωμένα που θίγουν σημαντικά ζητήματα της ελληνικής κοινωνίας στον τομέα της εκπαίδευσης, μεταφέρουν εμπειρίες από το εξωτερικό, εντοπίζουν προβλήματα και καθυστερήσεις και προτείνουν λύσεις. Μερικά από αυτά μάλιστα, π.χ. «Η Αγάπη του Δέντρου», Εθνική Αγωγή, ετ. ΣΤ΄ 15 Απριλίου 1903, σσ. 94-95, προηγούνται της εποχής τους με την έννοια ότι ασχολούνται με προβλήματα που είναι επίκαιρα ακόμη και σήμερα. Τα κείμενα αυτά καθιστούν εμφανές ότι ο νεαρός διανοούμενος και ποιητής του 1880 με τη σατυρική πένα και το γλαφυρό ύφος έχει δώσει τη θέση του σε έναν πνευματικό άνθρωπο που τον απασχολούν ουσιαστικότερα τα προβλήματα του καιρού και του τόπου του.»
Στην διάρκεια της ζωής του περιοδικού, ο ποιητής δημοσιεύει δεκατρία σημειώματα υπογεγραμμένα με το αρχικό Δ και δεκαπέντε επώνυμα άρθρα, ένα των οποίων είναι η αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Ακρόπολις».
Στο 23 Οκτωβρίου 1903 φύλλο της εφημερίδας συναντούμε το άρθρο «Η εθνική σημασία της δημοτικής εκπαιδεύσεως». Όπως μας πληροφορεί η «Εθνική Αγωγή» στην οποία αναδημοσιεύεται :
«Η εφημερίς «Ακρόπολις», προτιθέμενη να ζήτηση τας γνώμας διαφόρων παιδαγωγών και άλλων περί τα εκπαιδευτικά ζητήματα ασχολουμένων επί των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων της παρ’ ημίν Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, ανέθεσεν εις τον διευθυντήν της «Εθνικής Αγωγής» την επί τούτων εισήγησιν δι’ άρθρου πραγματευομένου την εθνικήν σημασίαν της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως». (Εθνική Αγωγή, τομ. ΣΤ' (1903), σ. 241. Ακολουθεί το εισηγητικό άρθρο του Δροσίνη).
Στο Μουσείο υπάρχουν όλα τα τεύχη, και μπορείτε να βρείτε τα ακόλουθα άρθρα:
ΕΘΝΙΚΗ ΑΓΩΓΗ
Τόμος Α΄1898
«Επί το έργον »,ετ. Α',τομ. Α',σ.σ. 1-2. Ενημερωτικό 1/3/1898.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι -Παιδική λέσχη εν Βιέννη», ετ. Α', τομ. Α', σ.σ. 13-14. Εκπαιδευτικό. -Με υπογραφή Δ.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι - Τα ελβετικά σχολεία», ετ. Α', τομ. Α', σ.σ. 13-14. Εκπαιδευτικό. -Με υπογραφή Δ.
«Η εθνική κατήχησις», ετ. Α', τομ. Α', σ.σ. 81-82. Εκπαιδευτικό 1/5/1898.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι - Η πατριωτική ανατροφή των γερμανοπαίδων»,
ετ. Α', τομ. Α', σ. σ. 109-111. Εκπαιδευτικό. - Με υπογραφή Δ. 1/5/1898.
«Το καλύβι», ποίημα ετ. Α'.τομ. Α'.σ. σ. 46 1/4/1898.
«Η αντιβασίλισσα», ετ. Α',τομ. Α',σ. σ. 93-95 1/5/1898.
«Το τουψέκι», ποίημα ετ. Α',τομ. Α', σ. 120 1/6/1898.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι - Σχολική Υγιεινή», ετ. Α',τομ. Α', σ.σ. 244 - 245. Εκπαιδευτικό. - Με υπογραφή Δ. 15/8/1898.
«Τα αγγλικά πανεπιστήμια υπέρ τον λαού», ετ. Α', τομ. Α', σ.σ. 263-264. Εκπαιδευτικό. 15/9/1898.
«Ο δημοδιδάσκαλος ανά την υφήλιον», ετ. Α', τομ. Α', σ.277. Εκπαιδευτικό. - Με υπογραφή Δ. 1/10/1898.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι - Παιδαγωγικά Μουσεία», ετ. Α', τομ. Α' σ.σ. 302-303. Εκπαιδευτικό. - Με υπογραφή Δ. 15/11/1898.
«Παιδολογικό διαγώνισμα της Εθνικής Αγωγής», ετ. Α', τομ. Α', σ. 305. Προκήρυξη «παιδολογικού διαγωνισμού». Εκπαιδευτικό. 1/12/1898.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι - Οι μαθηταί των αγγλικών διδασκαλείων», ετ. Α', τομ. Α' 1898, σ σ. 319-320. 1/12/1898.
Τόμος Β΄1899
«Η ασυμμετρία των αισθήσεων », ετ. Β',τομ. Β' σ.σ. 109-110. Επιστημονικό. -Με υπογραφή Δ. 1/3/1899.
«Παιδαγωγικαί πρόοδοι- Το πρότυπον Γυμνάσιον Βουδαπέστης», ετ. Β'.τομ. Β'.σ.σ. 155-156. Εκπαιδευτικό. -Με υπογραφή Δ. 15/5/1899.
«Η αξία του χρόνου ». ετ. Β', τομ. Β', σ. 198. Επιστημονικό. -Με υπογραφή Δ. 1/7/1899.
«Ο κολασμένος», ποίημα ετ. Β',τομ. Β',σ. 349. 15/11/1899.
«Ο χωρισμός», ποίημα ετ. Β',τομ. Β', σ. 362. 1/12/1899.
Έτος Γ'
«Μητέρα», ποίημα ετ. Γ, 15/1/1900,σ. 20. «Ο Καλογιάννος », ποίημα ετ. Γ', 15/3/1900, σ. 74. «Η ευτυχία», ποίημα ετ. Γ', 1/5/1900, σ. 131. «Ο γρύλος», ποίημα ετ. Γ, 15/6/1900,σ. 191.
«Χωρίς διδασκάλους», ετ. Γ', τομ. Γ', σ.σ. 353-354. Εκπαιδευτικό. 1/12/1900.
Έτος Δ΄
«Ανάλεκτα εκ του βίου του Γύζη», ετ. Δ', τομ. Δ' σ.σ. 13-14 1//1901. Με υπογραφή Δ.
«Αι μέλισσαι - Μύθοι - Δοξασίαι - Προλήψεις», ετ. Δ', τομ. Δ' 1901, σ.σ. 76-77. Απόσπασμα από το ομώνυμο βιβλίο του Γ. Δ. -Ανυπόγραφο.
«Το Μουσείο της Ολυμπίας και οι επισκέπται αυτού, i888-1900», ετ. Δ',τομ. Δ' 1901,σ.σ. 141-142. Πολιτισμός-Με υπογραφή Δ. 1/5/1901.
Έτος Ε΄
«Αι μέλισσαι και οι διδάσκαλοι», ετ. Ε', τομ. Ε' 1902, σ.σ. 122-124. Εκπαιδευτικό-Επιμορφωτικό. 1/6/1902.
«Τα βιβλία των σχολικών βιβλιοθηκών», ετ. Ε', τομ. Ε' 1902, σ.σ. 205-206, Εκπαιδευτικό. 15/9/1902.
Έτος ΣΤ΄
«Το γεφύρι», ποίημα ετ. ΣΤ', τομ. ΣΤ',σ. 10. 1/1/1903.
«Το ζήτημα των διδακτικών βιβλίων », ετ. ΣΤ’ ,τομ. Στ’ ,σ.σ. 25-26. Εκπαιδευτικό. 1/2/1903.
«Αι κλωσσομηχαναί», ετ. ΣΤ’,τομ. ΣΤ’,σ.σ. 43-44. 13/2/1903.
«Τα σχολεία και η εθνική εορτή», ετ. ΣΤ', τομ. ΣΤ', σ.σ. 74-76. Εκπαιδευτικό. 1/4/1903.
«Η αγάπη του δέντρου»,ετ. ΣΤ',τομ. ΣΤ',σ.σ. 94-95.15/5/1903.
«Το εκπαιδευτικό συνέδριο και η σχολική έκθεσις», ετ. ΣΤ',τομ. ΣΤ', σ.σ. 103-105. 15/5/1903.
«Η Εθνική σημασία της δημοτικής εκπαιδεύσεως», ετ. ΣΤ', τομ. ΣΤ', σ.σ. 241-242.1/11/1903.
Έτος Ζ' Περίοδος Β' 1904 - Τόμος Α'
«Ίδρυσις συμβουλίου δημοσίας εκπαιδεύσεως» Περ. Β', τομ. Α', σ.σ. 2-5.31/1/1904. .
Δεν αποτελεί προσωπική έκδοση του Δροσίνη αλλά ο ίδιος την θεωρεί δική του. Οι στόχοι του Συλλόγου Σ.Ω.Β. είναι και στόχοι του Δροσίνη, όχι μόνον επειδή ο ίδιος συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητές του, από τη θέση του γραμματέα, αλλά επίσης από το περιεχόμενο του περιοδικού, το οποίο και διευθύνει.
Το 1906 κυκλοφορούσε κάθε μήνα εκτός Ιουλίου και Αυγούστου. Δέκα τεύχη με 64 σελίδες κάθε χρόνο.
Με την Μελέτη εισερχόμαστε στο χώρο του επιστημονικού περιοδικού. Τα ποιήματα ή τα διηγήματα καλύπτουν σχετικά μικρό μέρος της ύλης. Η έμφαση έχει δοθεί σε επιστημονικά θέματα, απ’ όλους τους χώρους της επιστήμης. Πλάι στα ιστορικά, αρχαιολογικά και εκπαιδευτικά άρθρα, συναντούμε σημειώματα με γεωργικές συμβουλές, κείμενα που θίγουν ιατρικά θέματα, καθώς και επίκαιρα κοινωνικά ζητήματα π.χ. άρθρα για την εργασία των γυναικών.
Επικρατούσα γλώσσα της Μελέτης εξακολουθεί να είναι η καθαρεύουσα, κάτι που όμως είναι αναμενόμενο με δεδομένο το περιεχόμενό της. Είμαστε ακόμη στην εποχή που η επιστημονική σκέψη εκφέρεται αποκλειστικά με καθαρεύουσα, ακόμα και από τους υπέρμαχους της δημοτικής.
Μετά τη διακοπή της Μελέτης ο Δροσίνης δεν αποπειράται αμέσως ούτε να την αντικαταστήσει, ούτε να εκδώσει άλλο έντυπο. Για δέκα χρόνια περίπου η εκδοτική του δραστηριότητα αναστέλλεται. Οι συνεχείς πόλεμοι (Βαλκανικοί και στη συνέχεια ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος) και η ταραγμένη εσωτερική κατάσταση, σε συνδυασμό με τις αυξημένες υποχρεώσεις του στο Υπουργείο Παιδείας ανακόπτουν την εκδοτική πορεία του. Οι επιτυχίες όμως της Ελλάδας και η διαφαινόμενη πραγματοποίηση του εθνικού ονείρου θα γεννήσουν το Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος.
Εικονογραφημένον ετήσιον εθνικόν δημοσίευμα. Αποτελεί τη μακροβιότερη προσπάθεια στο χώρο του περιοδικού τύπου. Εκδότης, Ιδρυτής, Διευθυντής Γ. Δροσίνης. Συντάκτες και συνεργάτες: Λογογράφοι, Επιστήμονες και Καλλιτέχνες). Χρηματοδότης ο Ι. Σιδέρης.
Το 1921 όταν ο Δροσίνης άρχισε να ετοιμάζει την έκδοση του τόμου το 1922, η χώρα ζούσε το όνειρο: «Η Ελλάδα των πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων». Το έργο συνέπεσε με την συμπλήρωση ενός αιώνα από την εθνική εξέγερση του 1821. Εθνικός λοιπόν ο προσανατολισμός «Το Ημερολόγιον» θέλει να κατευθύνει την προσοχή των πνευματικών ανθρώπων προς την Ανατολή και τον αγώνα του Ελληνισμού. Βέβαια οι ελπίδες και οι προσδοκίες των Ελλήνων διαψεύτηκαν και η Ελλάδα δοκιμάστηκε στη δίνη της Μικρασιατικής καταστροφής και της ανώμαλης πολιτικής κατάστασης που την ακολούθησε. Παρ’ όλα αυτά «Το Ημερολόγιον», όχι μόνο επέζησε, αλλά συνέχισε επιτυχώς, την πορεία του, επί 15 χρόνια και τότε σταμάτησε. Στις 470-560 σελίδες κάθε τόμου έγραφαν σχεδόν όλοι οι αξιόλογοι συγγραφείς της Ελλάδας, με θέματα ιστορικά, λαογραφικά, φιλολογικά, μελέτες αρχαιολογικές, γλωσσολογικές, γεωγραφικές, εκπαιδευτικές, θρησκευτικές, εκκλησιαστικές, καλλιτεχνικές, γεωλογικές, οικονομικές και κείμενα πεζά και ποιητικά της νεότερης λογοτεχνίας.
Στην αρχή εκδότης και διευθυντής σύνταξης ήταν ο Γ. Δροσίνης. Ύστερα ανέλαβε την έκδοση και διαχείριση του περιοδικού ο Μιχαήλ Σαλίβερος, ενώ διευθυντής σύνταξης εξακολουθούσε να είναι ο Γ. Δροσίνης.
Στα τέλη του 1935 κυκλοφορεί ο τελευταίος τόμος αυτός του 1936.
Οι λόγοι της διακοπής της κυκλοφορίας το πιθανότερο είναι ότι ο Δροσίνης είχε πλέον κουραστεί.
Το Ημερολόγιον της Μεγάλης Ελλάδος αποτελεί την τελευταία εκδοτική προσπάθεια του Δροσίνη. Στο εξής θα τον απασχολεί αποκλειστικά το λογοτεχνικό του έργο.
Φιλολογικό - λογοτεχνικό περιοδικό.
Ιδρυτής και εκδότης ο Πολύβιος Λεκός, διευθυντής συντάξεως ο Ιωάννης Γρυπάρης και γενικός γραμματέας ο Μιλτιάδης Λιδωρίκης.
Η επιτροπή συντάξεως αποτελείται από τους Γ. Δροσίνη, Σπύρο Μελά, Παύλο Νιρβάνα, Κωστή Παλαμά και Ζαχαρία Παπαντωνίου.
Ο Δροσίνης σε κάθε τεύχος του περιοδικού, εκτός από αυτό του Ιουλίου, δημοσίευσε κάποια λογοτεχνική εργασία του, σε πεζό ή ποίημα. (Η συνεργασία σταμάτησε το Σεπτέμβριο του 1925).
Μέχρι τον Απρίλιο η κυκλοφορία γινόταν κανονικά, με ένα τεύχος κάθε μήνα. Το Μάϊο για τεχνικούς λόγους δεν κυκλοφόρησε. Τον Ιούνιο κυκλοφόρησε διπλό τεύχος, η κυκλοφορία συνεχίστηκε μέχρι και τον Οκτώβριο του 1925 οπότε και διεκόπηκε η έκδοση.
Περιοδικό του Σ.Ω.Β. και η σχέση του με τον ΔΡΟΣΙΝΗ.
Παράλληλα εκδίδεται η σειρά ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ (ως συμπλήρωμα του ανωτέρου περιοδικού).
Στην έκδοση των ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (εξαμηνιαίο περιοδικό ιστορικοφιλολογικού περιεχομένου) από το 1928 έως το 1936 με διευθυντές συντάξεως τον Κωνσταντίνο Άμαντο και Σωκράτη Κουγέα. Ο Δροσίνης συμμετείχε εκτός από γραμματέας του Σ.Ω.Β. και ως γραμματέας της επιτροπής για την εκτύπωση των τευχών τής σειράς ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ. Ο Δροσίνης είχε όλη την ευθύνη για την διαδικασία έκδοσής τους. Τόσο τον απασχολούσε η ευθύνη αυτή, ώστε έγραψε στην κόρη του: «Πρέπει προ πάντων το πρώτο τεύχος των ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ, του νέου περιοδικού που θα εκδώσωμε στο Σύλλογο να έχη τελειώση και να μοιρασθή ... .... Φαντάσου λοιπόν το βουνό δουλειάς καλοκαιριάτικης σωριάστηκε απάνω στο κεφάλι μου, εκτός της άλλης του γραφείου του Συλλόγου, που κι αυτή έμεινε πίσω με την καθυστέρηση του νέου περιοδικού μας των Ελληνικών». (14 Μαϊου 1928)
Για το πόσο ήταν επιβαρυμένος με το πρακτικό μέρος όλων των εκδόσεων του Συλλόγου, ώστε να αναβάλει το ταξίδι του στη Βενετία, της γράφει:
«Δυσκολίες είναι για το παρόν από του Συλλόγου τις εκδόσεις. Αυτοί δεν μπορούν να κουνηθούν χωρίς εμένα, γιατί από τυπογραφικά κανένας άλλος δεν σκαμπάζει». 27/4/28
Ιδρυτής και Διευθυντής ο Παύλος Διομήδης.
Χρηματοδότης ο πεθερός του Δημήτριος Μαυροκορδάτος. Τυπώνεται από τον Γεώργιο Κασδόνη, ο οποίος το ίδιο χρονικό διάστημα ιδρύει μικρή εκδοτική μονάδα με την επωνυμία ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ.
1880 Ο Γ. Κασδόνης αναλαμβάνει την διεύθυνση του περιοδικού ΕΣΤΙΑ και εκδίδει τα έργα πολλών λαμπρών συγγραφέων.
1881 Ο Γ. Δροσίνης γίνεται συνεργάτης στο περιοδικό ΕΣΤΙΑ κι αντιπρόσωπος του βιβλιοπωλείου της Εστίας στη Γερμανία. Στη Γερμανία δημιούργησε το αναμνηστικό τεύχος της βασιλείας Γεωργίου Α’ και την Καλλιτεχνικήν Πινακοθήκην. (Δώρα της ΕΣΤΙΑΣ προς τους βασιλείς).
1889 Ο Ν. Πολίτης και ο Γ. Δροσίνης αγοράζουν το περιοδικό ΕΣΤΙΑ προς 10.000 δρχ., και γίνονται και διευθυντές του.
1894 Η ΕΣΤΙΑ γίνεται απογευματινή εφημερίδα. Αποχωρεί ο Ν. Πολίτης, Ιδρυτής, Εκδότης και Διευθυντής γίνεται ο Γ. Δροσίνης. Έδρα οικία Βόθρου στην πλατεία Κλαυθμώνος. Το περιοδικό ΕΣΤΙΑ εκδίδεται κάθε 15 ημέρες με τον τίτλο ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΗ ΕΣΤΙΑ. Για λίγο χρονικό διάστημα δίδεται δωρεάν ως ένθετο της εφημερίδας ΕΣΤΙΑΣ. (Μιά πρωτοποριακή ιδέα του Δροσίνη).
1895 Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος αγοράζει το περιοδικό και το διευθύνει μέχρι το 8/9/1895. Αργότερα το περιοδικό εμφανίζεται ως ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ.
1898 Ο Γ. Δροσίνης εγκαταλείπει τη δημοσιογραφία και πουλάει στον αρχισυντάκτη του τον Άδωνι Κύρου την εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, η οποία κυκλοφορεί από τους απογόνους του Κύρου έως σήμερα.
Η ΕΣΤΙΑ ήταν το σοβαρότερο περιοδικό της εποχής από το οποίο βγήκαν λόγιοι μιας ολόκληρης γενιάς.
Η εφημερίδα ΕΣΤΙΑ, όπως λέει ο Δροσίνης: «ήταν σαν τον κισσό πλεγμένη στον κορμό ίου Έθνους».
Μετά την αποχώρηση του από την δημοσιογραφία ο Δροσίνης παραμείνει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ενώσεως
των Ελλήνων Δημοσιογράφων.
ΕΣΤΙΑ
Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΡΟΣΙΝΗ
Είναι γνωστό ότι ό Γεώργιος Δροσίνης έκτος από συγγραφέας και ποιητής, υπήρξε και τακτικός συνεργάτης και εκδότης περιοδικών, εφημερίδων και ημερολογίων που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην πολιτισμική μας ζωή και τον κοινωνικό μας βίο γενικότερα. Ιδιαίτερα θα μας απασχολήσει η έκδοση της εφημερίδας Εστία.
Θεώρησα πράξη δικαιοσύνης να ασχοληθώ με το συγκεκριμένο θέμα, δεδομένου ότι ο σημερινός αναγνώστης της εφημερίδας αυτής, τής μακροβιότερης στον ελληνικό τύπο, δεν μπορεί να υποψιαστεί ότι ιδρυτής της υπήρξε ό Γεώργιος Δροσίνης, εφόσον στο λογότυπο της, όπου και αναφέρονται τα ονόματα των ίσαμε σήμερα διευθυντών της, το όνομά του, το όνομα δηλαδή του ιδρυτή της, αποσιωπάται παντελώς. Και σαν να μην έφτανε μόνον αυτό, ανατρέχοντας στα φύλλα τής εφημερίδας από την αρχή τής ίδρυσης της και πάλι δεν θα δει κανείς στο λογότυπο της το όνομα ιδρυτή και διευθυντή.
Δεν ξέρω για ποιους λόγους συμβαίνει αυτό πάντως ή μη καταχώρηση του ονόματος του Δροσίνη στα παλαιά εκείνα φύλλα, μπορεί να οφείλεται και στην άκρα σεμνότητα του και το αθόρυβο του χαρακτήρος του. Ας επανέλθουμε όμως στο θέμα μας.
Πρώτα θα πρέπει να εξετάσουμε τους όρους και τις συνθήκες, κάτω από τις όποιες ο Δροσίνης συνέλαβε την ιδέα της μετατροπής του περιοδικού Εστία σε ημερήσιο φύλλο. Ενώ το 1892 το περιοδικό βρισκόταν στη μεγαλύτερη ακμή του, τόσο από οικονομικής όσο και από ποιοτικής πλευράς, ή προσπάθεια του Δροσίνη να το ανανεώσει προκάλεσε την αντίδραση του αναγνωστικού κοινού.
Έτσι, οι τρεις χιλιάδες φύλλα, πού τυπώνονταν ως το 1892, περιορίστηκαν στα μισά. Ό ισολογισμός του 1893 προβλεπόταν ελλειμματικός και ό κίνδυνος να διακοπεί ή έκδοσή του ήταν ορατός. Η λύση δόθηκε με την απόφαση του Δροσίνη να μεταβάλει το περιοδικό σε καθημερινή εφημερίδα με τον τίτλο Εστία.
Ο Δροσίνης φιλοδοξούσε ή εφημερίδα του να είναι εφάμιλλη των ευρωπαϊκών και να αποτελεί ένα έντυπο χρήσιμο και ευχάριστο, πού να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός αναγνωστικού κοινού ευρέος φάσματος, τόσο από άποψη ηλικίας, όσο και κοινωνικής τάξεως.
Τα γραφεία τής εφημερίδας εγκαταστάθηκαν στην οικία Βούρου, απέναντι από τον κήπο του Κλαυθμώνος. Ο Δροσίνης προτίμησε την απογευματινή έκδοση για τους έξης λόγους: Οι πρωινές εφημερίδες ήταν καλά οργανωμένες, ενώ η επικρατέστερη απογευματινή Παλιγγενεσία του Ι. Αγγελόπουλου και ξεπερασμένη ήταν και προσκολλημένη στο Δηλιγιαννικό κόμμα. Ο Δροσίνης άλλωστε ήταν οπαδός του Τρικούπη και της πολιτικής του.
Το πρώτο φύλλο τής Εστίας κυκλοφόρησε το απόγευμα της Κυριακής της 6ης Μαρτίου 1894. Αποτελείτο από τέσσερις σελίδες, διαστάσεων 30 επί 44 εκατοστά.
Η εφημερίδα παρουσίαζε την έξης πρωτοτυπία, εμπνευσμένη μάλλον από την επαφή του Δροσίνη με τον ξένο Τύπο: Η σειρά των σελίδων της ήταν ανάστροφη, ώστε ή τέταρτη σελίδα να φαίνεται πρώτη. Έτσι, όταν ο αναγνώστης άνοιγε την εφημερίδα, είχε την εποπτεία των δύο κυριοτέρων σελίδων της, τής πρώτης και τής δεύτερης.
Γίνεται φανερό αμέσως, νομίζουμε, από αυτή την πρώτη και εμφανέστατη καινοτομία, ότι ο Δροσίνης με την εφημερίδα του κάτι νέο και πρωτότυπο ήθελε να προσφέρει στον ημερήσιο Τύπο της χώρας.
Το πρώτο άρθρο της εφημερίδας, υπό τον τίτλο «Η Εστία», είναι ανυπόγραφο, και, όπως είναι φυσικό, αναφέρεται στους σκοπούς και το πρόγραμμα της, το όποιο συνοψίζεται στο τέλος του άρθρου ως έξης: «Προβάλλοντες εις την δημοσιότητα, χαιρετίζομεν συγκεκινημένοι το Ελληνικόν δημόσιον προς ο αποτεινόμεθα, και των υγιών ιδεών, του όποιου θα προσπαθήσωμεν να καταστώμεν, εν τη ασθένεια ημών, απροκατάληπτοι ερμηνευταί. Σφίγγομεν τας χείρας των ευγενών ημών συναδέλφων εν τη καθημερινή δημοσιογραφία […], και ανάπτομεν τον πυρσόν της Εστίας επί τη ελπίδι ότι ως έπαλθον των θυσιών και αγώνων ημών θ’ αναδείξω μεν την Εστίαν Εστιάδα αληθή, ξένην προς τα πάθη και τας υπερβολάς, τιμίαν και πιστήν εν τω νέω αυτής σεμνώ υπουργήματι, Ιέρειαν της Αληθείας δυναμένην ακατακρίτως να αίρη υψηλά την αμίαντον αυτής και φωτεινήν δάδα».
Συνεχίζοντας θα εξετάσουμε τον τρόπο με τον όποιο διαρθρώνεται ή ύλη τής εφημερίδας.
Οι σελίδες της είναι τετράστηλες. Στην πρώτη σελίδα υπάρχουν οι έξης μόνιμες στήλες: Πρώτη, αυτή με τον τίτλο «Ανεξάρτητοι Γνώμαι», σχεδόν πάντοτε ενυπόγραφη, όπου γίνεται ανάλυση διαφόρων θεμάτων, με πιο συνήθη αυτά τής τρέχουσας πολιτικής κατάστασης.
Η άλλη μόνιμη στήλη τής πρώτης σελίδας έχει τον τίτλο «Κόσμος» και περιλαμβάνει ειδήσεις λογοτεχνικού, επιστημονικού, καλλιτεχνικού και κοινωνικού περιεχομένου από το εσωτερικό και το εξωτερικό.
Μία άλλη στήλη τής πρώτης σελίδας είναι το «Δελτίον», το όποιο περιλαμβάνει σχόλια πολιτικών και άλλων γεγονότων και απαντήσεις σε κριτικές που δέχεται η εφημερίδα.
Άλλη μόνιμη στήλη, άλλοτε της πρώτης και άλλοτε της δεύτερης σελίδας, είναι «Τα Ξένα», με ειδήσεις ποικίλου περιεχομένου από το εξωτερικό.
Στη δεύτερη σελίδα υπάρχουν οι στήλες: «Κόσμος» (όταν δεν καταχωρείται, στην πρώτη σελίδα) και «Σημερινά».
Στην τρίτη σελίδα, στο επάνω αριστερό άκρο, υπάρχει μόνιμα ο «Ημεροδείκτης της Εστίας», όπου σημειώνεται η ημερολογιακή ένδειξη της επόμενης ημέρας. Ο υπόλοιπος χώρος της τρίτης σελίδας καλύπτεται από τις στήλες «Τηλεγραφήματα του Ελληνικού Πρακτορείου» και «Μικραί Ειδήσεις».
Η τέταρτη σελίδα καλύπτεται κατά το μεγαλύτερο μέρος της (περίπου τα 2/3) από διαφημίσεις. Και στο κάτω μέρος υπάρχει η πολύ ενδιαφέρουσα «Επιφυλλις της Εστίας», με την οποία κλείνει και το φύλλο.
Όπως μπορεί νά συμπεράνει κανείς από την αναφορά αυτή στην ύλη της εφημερίδας, οι στήλες πού παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι ή πρώτη και ή τελευταία, δηλαδή «Ανεξάρτητοι Γνώμαι» και «Επιφυλλίς της Εστίας».
Η πρώτη έχει χαρακτήρα πολιτικό και απέχει θέση κύριου άρθρου. Σχετικά με την καθιέρωση της στήλης αυτής, στο δεύτερο φύλλο της εφημερίδας καταχωρείται ή έξης δήλωση: «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΓΝΩΜΑΙ θα είναι ό τίτλος ύφ’ ον η Εστία θα δέχεται ανεξαρτήτως τας δημοσιεύσεις των άρθρων εγκρίτων ανδρών, οίτινες ήθελον ευαρεστηθή να πέμπωσιν εις την Εστίαν δημοσιεύματα των. Διά τους άγαν προσηλωμένους εις τάς κομματικάς παραδόσεις, ο νεωτερισμός ούτος θα φανή παράδοξος ίσως. Ημείς όμως ευχαρίστως και απτοήτως τον εγκαινίζομεν» .
Εγκαινιάζοντας λοιπόν τη στήλη αυτή, η εφημερίδα φιλοδοξεί να μείνει ανεπηρέαστη από κομματικές επιδράσεις, πόσο μάλλον πού και τον Δροσίνη ή πολιτική, με τη στενή έννοια τής φανατικής προσήλωσης σε ένα συγκεκριμένο πολιτικό χώρο, δεν τον απασχολούσε.
Τη στήλη υπογράφουν συνήθως σημαντικά ονόματα της δημοσιογραφίας και της επιστήμης.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει λόγος και για το έξης χαρακτηριστικό, που υποδηλώνει, νομίζουμε, τη στάση της εφημερίδας απέναντι στην πνευματική ζωή και τους εκπροσώπους της. Πρόκειται για το γεγονός ότι, στην περίπτωση θανάτου λογοτεχνών και ανθρώπων του πνεύματος γενικότερα, ή είδηση δημοσιευόταν πρωτοσέλιδη, κάλυπτε το μεγαλύτερο, αν οχ ι ολόκληρο τον χώρο της σελίδας και πολλές φορές καταχωρούνταν και φωτογραφία του θανόντος. Αξίζει να αναφερθούν ορισμένες τέτοιες περιπτώσεις, όπως αυτή του ποιητή Κώστα Κρυστάλλη, του Αχιλλέα Παράσχου, του Ιάκωβου Πολυλά και του δικαστή και καθηγητή του Ρωμαϊκού Δικαίου, Παύλου Καλιγά.
Η πιο χαρακτηριστική όμως περίπτωση της ευαισθησίας τής εφημερίδας, και ειδικότερα της διεύθυνσης της, είναι αυτή του θανάτου του Γεωργίου Βιζυηνού. Αφού η είδηση δημοσιεύτηκε πρωτοσέλιδη, συνοδευόμενη μάλιστα και από φωτογραφία του νεκρού, την επομένη καταχωρείται, και αυτή στην πρώτη σελίδα, μία πολύ συγκινητική ανυπόγραφη έκκληση, προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για την κατασκευή του τάφου του ποιητή. Ή διεύθυνση μάλιστα της Εστίας, δηλαδή ό Δροσίνης, είχε καταθέσει το ποσόν των 50 δραχμών.
Τελειώνοντας αυτή τη σύντομη και γενική επισκόπηση τής εφημερίδας, θα αναφερθούμε στην τελευταία και πολύ ενδιαφέρουσα στήλη της, την επιφυλλίδα τής Εστίας, ή οποία φιλοξένησε κατά καιρούς ή αυτοτελώς ή σε συνέχειες αξιόλογα κείμενα και τής ξένης, άλλα κυρίως τής Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, όπως: «Οι Άθλιοι των Αθηνών», του Ιωάννη Κονδυλάκη, «Εις Εκλογεύς. Επαρχίακον Διήγημα)), του Κωστή Παλαμά, το «ανευρεθέν ανέκδοτον διήγημα» «Μοσκώβ Σελήμ», του Γεωργίου Βιζυηνού, «Θεσσαλικές Εικόνες. Ό Ζητιάνος», του Ανδρέα Καρκαβίτσα, για να περιοριστούμε στα πιο σημαντικά.
Σχετικά με το θέμα της κυκλοφορίας της εφημερίδας η έρευνα δεν ήταν εύκολη. Σύμφωνα με πληροφορίες, πού δίνει ό Δροσίνης, το πρώτο φύλλο, όπως γίνεται συνήθως, σημείωσε μεγάλη επιτυχία, λόγω και της περιέργειας του αναγνωστικού κοινού. Άλλα σύντομα η κυκλοφορία της περιορίστηκε σε μερικές εκατοντάδες φύλλα, ενώ η ανταγωνίστρια της, η Παλιγγενεσία, σημείωνε διπλάσια ή τριπλάσια κυκλοφορία. Συνέβησαν όμως κάποια γεγονότα, όπως οι σεισμοί της Αταλάντης, τον Απρίλιο του 1894, οπότε από τη σύγκριση φάνηκε ή υπεροχή της Εστίας .
Ότι η εφημερίδα κερδίζει συνεχώς έδαφος στις προτιμήσεις του αναγνωστικού κοινού φαίνεται και από μία ανακοίνωση στο φύλλο της 13ης Ιουλίου του 1894, όπου αναφέρεται ότι η κυκλοφορία της Εστίας την προηγούμενη μέρα είχε ανέλθει σε 9.500 φύλλα, αριθμό πολύ μεγάλον, αφού μάλιστα πρόκειται για μία νέα εφημερίδα, ή κυκλοφορία της οποίας πριν από λίγους μήνες, όπως είδαμε, δεν ξεπερνούσε τις μερικές εκατοντάδες φύλλα. Ό Δροσίνης πάντως αναφέρει ότι η Εστία αύξησε την κυκλοφορία της άλλα και το κύρος της κυρίως από τότε πού έγινε επίσημο όργανο της Εθνικής Εταιρείας και πρωτοστάτησε στον Μακεδόνικο Αγώνα.
Όσον αφορά τους συντάκτες- της Εστίας, ήταν πολύ δύσκολο να τους εντοπίσω, δεδομένου ότι ακόμη και τα πιο έγκυρα κείμενα ήταν ανυπόγραφα. Θα έπρεπε επομένως να προκύψουν από άλλα εσωτερικά στοιχεία. Έτσι, σε ανακοίνωση των εισφορών «Υπέρ της Μακεδονίας» αναφέρονται τα έξης ονόματα συντακτών της: Γεώργιος Σωτηριάδης, Φαίαξ (πρόκειται για τον Εμμανουήλ Λυκούδη), Στρυμών, Δημήτριος Καραχάλιος, Άδωνις Κύρου, Ιωάννης Ρεγκούζης. Όσο για ανταποκριτές φαίνεται ότι η Εστία διέθετε σε Παρίσι, Βρυξέλλες, Βιέννη, Λονδίνο, Άμστερνταμ, Σόφια, Βουδαπέστη, Μαδρίτη, Βελιγράδι, Κωνσταντινούπολη, άλλα και σε πόλεις του εσωτερικού, όπως Βόλο,- Πάτρα και άλλου.
Κύριο μέλημα του Δροσίνη ήταν ή εφημερίδα να μείνει ανεξάρτητη άπο κάθε είδους πολιτική επιρροή. Για το θέμα αύτο γράφει στα Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου: «Προ πάντων θα ήτον απόλυτα ανεξάρτητη, χωρίς υποδούλωση σε κανένα πολιτικό κόμμα» .
Πάνω όμως και πέρα από την πολιτική της τοποθέτηση, η Εστία προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες στο έθνος και μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της ιστορίας της αποτελεί η στάση της απέναντι στα σοβαρά εθνικά ζητήματα και η συμβολή της στην αντιμετώπιση τους. Τόσο στο Μακεδονικό, όσο και στο Κρητικό και στον πόλεμο του 1897, όχι μόνο στήριξε τις εθνικές προσπάθειες, άλλα πήρε και πρωτοβουλίες πού ξεπερνούσαν τα συμβατικά όρια της δράσης μιας εφημερίδας.
Στις 11 Νοεμβρίου 1895, δημοσιεύει άρθρο με το όποιο αναλαμβάνει την πρωτοβουλία συγκέντρωσης εισφορών υπέρ της Μακεδονίας . Ο Δροσίνης μάλιστα καταβάλλει το ποσόν των 500 δραχμών. Επίσης εκδίδει το «Μακεδονικόν Ημερολόγιον του 1897», οι εισπράξεις από την πώληση του οποίου κατατέθηκαν υπέρ της Εθνικής Εταιρείας. Αμέσως μετά την έκρηξη της Κρητικής Επανάστασης, τον Μάιο του 1896, η Εστία, όπως και άλλες εφημερίδες, διευκολύνει τη συγκέντρωση εισφορών υπέρ του Αγώνα . Στις εθνικές υπηρεσίες της επίσης θα πρέπει, νομίζουμε, να συμπεριληφθεί και η οργάνωση, με πρωτοβουλία του Δροσίνη, βιβλιοθηκών σε τρία θωρηκτά του στόλου .
Σημαντικός ακόμη ήταν ο ρόλος της και κατά τον άτυχη πόλεμο του 1897, όταν κάλυπτε συνεχώς τα γεγονότα με ειδική στήλη υπό τον τίτλο: «Από τα σύνορα. Ειδική υπηρεσία της Εστίας» και με διπλή καθημερινή έκδοση. Με τη φροντίδα του Δροσίνη η Εστία προσέφερε επίσης διπλά ενώ παράλληλα ανέλαβε τη συγκέντρωση εισφορών .
Ως σημαντικότερη όμως προσφορά της κατά την περίοδο εκείνη νομίζουμε ότι πρέπει να θεωρηθεί ή στήριξη πού προσέφερε στην κυβέρνηση Δ. Ράλλη, και κυρίως ήταν με πρωτοβουλία του Δροσίνη δημοσιεύτηκε ένα άρθρο πού έσωσε την ελληνική οικονομία από κατάρρευση και την απειλή ενός κραχ .
Μία άλλη πτυχή, πολύ σημαντική, της ιστορίας της Εστίας αποτελεί ή σχέση της με την Εθνική Εταιρεία. Ο Δροσίνης ανταποκρίθηκε αμέσως στην πρόταση του Παύλου Μελά να γίνει μέλος της και τον διαβεβαίωσε: «Ή Εστία είναι δική σας, κι’ εγώ ολόψυχα μαζί σας».
Ενδεικτική είναι και η δημοσίευση τον Οκτώβριο του 1896 της προκήρυξης, με την οποία η Εθνική Εταιρεία απευθυνόταν για πρώτη φορά στον ελληνικό λαό . Άλλα και σε κάθε περίπτωση η Εστία είναι στη διάθεση της Εταιρείας. Και τέλος, μετά τη λήξη του πολέμου, δημοσιεύει πρωτοσέλιδα τη λογοδοσία της Εθνικής Εταιρείας, συνοδευόμενη από κριτική της εφημερίδας, άκρως ευνοϊκή για το εθνικό της έργο, μολονότι τα γεγονότα είχαν δείξει ότι τη βάραινε μεγάλο μέρος ευθύνης για την άτυχη επιχείρηση και έκβαση του πολέμου .
Έκτος όμως από τις εθνικές υπηρεσίες της Εστίας, σημαντικές είναι και οι κοινωνικές πρωτοβουλίες πού αναλαμβάνει. Όπως ο έρανος που διενεργεί υπέρ των θυμάτων της πλημμύρας, η οποία έπληξε την Αθήνα και τον Πειραιά, το Νοέμβριο του 1896. Άλλα και ένα σοβαρό κοινωνικό θέμα προβάλλει από τις στήλες της: αυτό των σχέσεων υπηρετικού προσωπικού και εργοδοτών ,
Γίνεται φανερή, νομίζουμε, η πρόθεση της Εστίας και συνεπώς του διευθυντή της, Δροσίνη, να μην περιοριστεί στον κατ’ εξοχήν ρόλο ενός καθημερινού εντύπου, αυτόν δηλαδή της ενημέρωσης και του επηρεασμού της κοινής γνώμης, άλλα να συμμετέχει ενεργά όχι μόνον στην πολιτική ζωή, πράγμα φυσικό και αναμενόμενο για μια εφημερίδα, άλλα και στα προβλήματα του κοινωνικού συνόλου, και να συμβάλει, κατά τις δυνατότητες της, στην αντιμετώπιση τους.
Ο Δροσίνης εξέδωσε μία εφημερίδα και αφοσιώθηκε σ’αυτήν. Ή άτυχης δμως έκβαση του πολέμου του ’97, ή διάψευση των ελπίδων του έθνους, η ακύρωση των οραμάτων της Εθνικής Εταιρείας και ή σχετική αδιαφορία πού έτρεφε για την πολιτική, τον οδήγησαν στην απόφαση να αποχωρήσει από την Εστία, την οποία εφεξής ανέλαβε ο Άδωνις Κύρου, γνωστός συντάκτης της, προς τον όποιο ο Δροσίνης έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση. Ο ίδιος άλλωστε τα τέσσερα αυτά χρόνια της ενασχόλησης του με την εφημερίδα και της εμπλοκής του, εκ των πραγμάτων, στην πολιτική, τα χαρακτήρισε ως περίοδο «παραστρατήματος». Στο νου του είχε συλλάβει ήδη την ιδέα να ασχοληθεί με τα εκπαιδευτικά θέματα του τόπου κι έτσι εξέδωσε την Εθνική Αγωγή,
Η Εστία από τις 15 Ιανουαρίου 1898 μετατρέπεται σε πρωινή. Η μετατροπή προφανώς οφείλεται σε πρωτοβουλία του νέου διευθυντή και ιδιοκτήτη της, του Αδώνιδος Κύρου.
Για το τέλος της θητείας, του στην Εστία, στα σκόρπια φύλλα της ζωής μου και τους νέους προσανατολισμούς του, ό Δροσίνης γράφει: «Από τον πόλεμο του 1897 η Εστία έμεινε βαθειά πληγωμένη και σύρθηκε πολύν καιρό, ως πού να κλείση τις πληγές της. Κ’ εγώ, αποφασισμένος να γυρίσω πάλι στο ήσυχο μονοπάτι μου και να επιδοθώ στη διάπλαση μιας νέας γενιάς, καλύτερης από τη δική μας, αποχώρησα και την άφησα στα άξια και δυνατά χέρια του Αδώνιδος Κύρου, του κυριωτάτου συντάκτου της και ανεκτίμητου συντρόφου και συναγωνιστού μιας πενταετίας» .
Έτσι έκλεισε ο Δροσίνης το κεφάλαιο αυτής της δραστηριότητάς του και της σχέσης του με την πολιτική. Ένας νέος ορίζοντας των αναζητήσεων του ανοίγει: αυτός της εκπαίδευσης, με φορέα την Εθνική Αγωγή.
Καθηγήτρια Δρ της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας
Μάγδα Μαλακτάρη – Παπακώστα
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 1887.
Το έργο αυτό αποτελεί μία θαυμάσια έκδοση της οποίας πλήρη σειρά διαθέτει το Μουσείο Δροσίνη. Περιλαμβάνει στο σύνολό του δεκαέξι φυλλάδια των οκτώ σελίδων και είναι χωρισμένα στις εξής θεματικές ενότητες:
«Ελληνική Αρχαιότης» (4 φυλλάδια), «Χριστιανική Τέχνη» (3 φυλλάδια), «Ποικίλαι Εικόνες» (3 φυλλάδια), «Εικόνες Γυναικών» (4 φυλλάδια).
Οι σελίδες του έχουν διαστάσεις 42 εκ. ύψος και 30 εκ. πλάτος. Αρκετές εικόνες είναι δισέλιδες. Επίσης συνοδεύεται από ένα οκτασέλιδο παράρτημα εξαιρετικά κατατοπιστικό, για το έργο. (Περιγραφή των έργων, τόπο και χρόνο που φιλοτεχνήθηκαν, τους καλλιτέχνες, και σε ποια συλλογή ανήκουν).
Ο ίδιος γράφει:
«Καλοβολεμένος στο σπίτι της Τουρνερστράσσε (Λειψίας) άρχισα το τύπωμα της Καλλιτεχνικής Πινακοθήκης της Εστίας με τ’ αριστουργήματα της Ζωγραφικής και Γλυπτικής από θαυμάσιες ξυλογραφίες της illustrierte Zeitung. Εκεί έλαβα και τη φορτωτική των βιβλίων, που θα φρόντιζα να καλοδεθούν για δώρα Πρωτοχρονιάτικα.
Για ολ’ αυτά αναγκαζόμουν να γυρίζω σε ειδικά γραφεία και εργοστάσια, τα περισσότερα στα προάστια της Λειψίας, και πολλές ώρες στο σπίτι να περνώ με τη σύνταξη των σχετικών επιγραφών και κειμένων και τις τυπογραφικές διορθώσεις, δύσκολες για στοιχειοθέτας που δεν ήξεραν ελληνικά».
Ο Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗΣ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ (ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ). Δεύτερη δράση.
· ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΝ ΤΕΥΧΟΣ ΕΠΙ ΤΗ ΕΙΚΟΣΙΠΕΝΤΑΕΤΗΡΙΔΙ ΤΗΣ
ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄. (1865 -1888). 1888.
· ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΝ ΤΕΥΧΟΣ ΕΠΙ ΤΗ ΕΙΚΟΣΙΠΕΝΤΑΕΤΗΡΙΔΙ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α΄.
Το τεύχος αυτό ήταν ήδη δύσκολο να βρεθεί ακόμη και την εποχή που ο Δροσίνης το αναφέρει, στα Σκόρπια Φύλλα, δηλαδή πριν το 1939. Περιοριζόμαστε στις πληροφορίες που δίνει γι’ αυτό ο ίδιος, τόσο για το χρόνο προετοιμασίας και κυκλοφορίας του, όσο και για τις φροντίδες και τις προσπάθειες που κατέβαλε, όχι μόνο για το περιεχόμενό του αλλά και για όλη τη διαδικασία της έκδοσής του. Ο Δροσίνης γράφει:
«Όποιος εύρη το σπανιώτατο τώρα Τεύχος, το άφθαστο σε τυπογραφική τέχνη, τυπωμένο στα πιεστήρια της περίφημης Εικονογραφημένης της Λειψίας, κι’ αληθινό Λεύκωμα αυτογράφων χαιρετισμών κορυφαίων ποιητών και συγγραφέων όλης της Ευρώπης, θα κρίνη. Και μόνον για να μαζευθούν τα αυτόγραφα εκείνα, πόσα γράμματα έγραψα! Και για να τσιγκογραφηθούν και να ταξινομηθούν συνταιριασμένες σελίδες, πόσες ώρες επέρασα κλεισμένος στο σπίτι μου και χωρίς κανένα βοηθόν, μόνος για όλα, και πόσα τρεχάματα στα προάστεια της Λειψίας πεζός και με τραμ, σε τυπογραφεία, σε τσιγκογραφεία, σε βιβλιοδετεία».
Στο τεύχος δημοσιεύονταν άρθρα και ποιήματα σχετικά με την επέτειο και πολλές ιστορικές εικόνες και κυρίως των μελών της βασιλικής οικογένειας. Σε παράρτημά του περιελάμβανε αυτόγραφα, σχετικά με τον εορτασμό, σημαντικών προσωπικοτήτων από όλη την Ευρώπη. Την ευθύνη όχι μόνο για να συγκεντρωθεί το υλικό, αλλά και για να μεταφραστεί, να τυπωθεί, να δεθεί ακόμη και να σταλεί στην Ελλάδα εγκαίρως το τεύχος, την είχε επωμισθεί εξολοκλήρου και μόνος του ο Δροσίνης, ο οποίος γράφει ακόμη:
«Για να συνταχθούν αυτά από τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Αγγλία, τη Ρωσία, την Ιταλία, τη Δανία, την Ολλανδία, την Ισπανία, τη Σουηδία, την Πολωνία, χρειάστηκε να ανοίξω αλληλογραφία με τον καθένα ή να επικοινωνήσω με την πρόθυμη βοήθεια του Βικέλα στο Παρίσι και του Μπολτς στη Δαρμστάτη. Κι’ αφού συντάχτηκαν έπρεπε να μεταφραστούν κ’ ελληνικά και ύστερα να τσιγκογραφηθούν και να συναρμολογηθούν σε σελίδες του σχήματος του τεύχους… Το τεύχος έπρεπε να τελειώση το ταχύτερο για να σταλή με βαπόρι μέσω Αμβούργου σε κιβώτια και να φτάση εγκαίρως μέχρι του Σεπτεμβρίου στο Βιβλιοπωλείο της Εστίας».
Το τεύχος είχε ολοκληρωθεί και κυκλοφόρησε μέσα στο 1888 (Είχαν περάσει ακριβώς 25 χρόνια από την ανάρρηση του Γεωργίου Α΄ στο θρόνο, το 1863), και πριν επιστρέψει ο Δροσίνης από την Γερμανία, όπως γράφει: «Ο Κασδόνης με καλούσε να γυρίσω το γρηγορότερο, αφού το τεύχος τελείωσε».
Όπως προκύπτει λοιπόν από τις μαρτυρίες του Δροσίνη, η ενασχόλησή του με την έκδοση των δύο αυτών έργων, καθώς και με το καλλιτεχνικό δέσιμο των βιβλίων, που του έστελνε ο Κασδόνης, συνέτειναν στο να αποκτήσει εμπειρίες και γνώσεις πολύτιμες για την μετέπειτα πορεία του στο χώρο του Τύπου γενικά. Όμως τα σχέδιά του για σπουδές και την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία ανατράπηκαν άρδην. Ο Δροσίνης, όπως προέκυψε από έρευνά μου στα αρχεία του Πανεπιστημίου της Λειψίας, διαγράφηκε από φοιτητής, επειδή δεν παρουσιαζόταν. Ο ίδιος άλλωστε, σχετικά με το θέμα αυτό και την αδυναμία του να συνδυάσει τη διπλή του ιδιότητά, αυτή του φοιτητή και του συνεργάτη της Εστίας, έγραφε: «Δεν εκαταλάβαινα τότε, πως δεν μπορώ να είμαι και φοιτητής του Πανεπιστημίου και της Εστίας, όχι μόνο συνεργάτης τακτικός, αλλά και του Βιβλιοπωλείου της αντιπρόσωπος. Το κατάλαβα πολύ καλά, όταν άρχισαν οι καλλιτεχνικές εκδόσεις μας με την – Καλλιτεχνική Πινακοθήκη – και ακόμα περισσότερο με το- Αναμνηστικόν Τεύχος της Εικοσιπενταετηρίδος του Βασιλέως Γεωργίου Α΄-. Πού νους και πού καιρός για Πανεπιστήμιο;»
Μάγδα Μαλακτάρη – Παπακώστα
δρ. της Νέας Ελληνικής Φιλολογίας
Στο Μουσείο, δίπλα στη βιβλιοθήκη της ΕΣΤΙΑΣ στο μέρος που είναι αφιερωμένο στον ΔΡΟΣΙΝΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ, υπάρχει το «ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟ Τεύχος» το τόσο δύσκολο να βρεθεί ακόμα και το 1939.
Η προσφορά του Γ. Δροσίνη στο Λαό και το Έθνος μέσα από την εφημερίδα, φαίνεται καθαρά από τα δημοσιεύματά του και τις ενέργειες της εφημερίδας:
1. Έγραψε σειρά ΑΡΘΡΩΝ για την κακομεταχείριση των υπηρετριών.
2. Οργάνωσε ΕΡΑΝΟΥΣ:
· Για τα ΟΡΦΑΝΑ παιδιά.
· Για την ΠΛΗΜΜΥΡΑ στην Αθήνα και τον Πειραιά. ( Η «Εστία» κατέ-
θεσε πρώτη 100δρχ.)
· Για τον ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ. Ο Παύλος Μελάς ιδρύει την
Εθνική Εταιρεία και ο Δροσίνης γίνεται ο 100ος ετέρος της καταθέτο-
ντας 500 δρχ.
· Για την ανέγερση του τάφου του Γ. ΒΙΖΥΗΝΟΥ (Συγγραφέας- Λογο-
τέχνης)
· Για ν’ ανεγερθεί ΜΝΗΜΕΙΟ Φιλελλήνων. (Η «Εστία» προσέφερε 50
δρχ.)
· Για την ΚΡΗΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (Η «Εστία» προσέφερε 2.500 δρχ.)
3. Προσέφερε πολλαπλή βοήθεια για τους ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ και
ειδικά πραγματοποίησε:
α) ΕΚΔΟΣΗ ΔΥΟ ΕΓΧΡΩΜΩΝ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΩΝ ΦΥΛΛΩΝ.
β) ΕΝΟΣ ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΥ ΤΕΥΧΟΥΣ. και
γ) ΑΠΟΝΟΜΗ ΒΡΑΒΕΙΩΝ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΚΟΠΕΥΤΕΣ.
4. Η «Εστία» βοήθησε τον λεγόμενο ατυχή πόλεμο το 1897 με ειδικές εκδόσεις, εισφορές και προσφορές όπλων.
5. Σημαντική θεωρείται η παρέμβαση του Δροσίνη, όταν με σύμφωνη γνώμη του πρωθυπουργού Δημ. Ράλλη δημοσίευσε, την κατάλληλη στιγμή, ως φήμη, την απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων να στηρίξουν οικονομικά την Ελλάδα. Την ώρα εκείνη η Τουρκία ζητούσε οικονομική
αποζημίωση, ή την υποδούλωση της Θεσσαλίας. Έτσι η οικονομική κρίση απεσωβήθη και τελικά ο Αλέξανδρος Ζαΐμης το Νοέμβριο του 1897 υπογράφει τη συνθήκη με τους Τούρκους.
Ο Γ. Δροσίνης γράφει σχετικά:
« – Μερικοί χρηματισταί που ήξεραν τον στενόν της «Εστίας» δεσμόν με τον Πρωθυπουργό, εσυλλογίσθηκαν, πώς για να το δημοσιεύσωμε, θα είχαμε την έγκριση του Ράλλη και πως κάτι θα τρέχη.
Οι περισσότεροι όμως το εχαρακτήρισαν χρηματιστικό παιγνίδι της «Εστίας» με κερδοσκοπικόν σκοπό. Ένας μάλιστα συγγενής μου, όταν τα πράγματα επικύρωσαν, της «Εστίας» το ψευδοτηλεγράφημα, και εγώ του είπα την αλήθεια μ’ εκύτταξε με οίκτο και μου είπε:
– Και δεν ήρχουσουν, να μου το εμπιστευθής, να πάρωμε χαρτιά ξεπεσμένα! Θα γίνουσουν εκατομμυριούχος.
– Καθώς βλέπεις, αποκρίθηκα, δεν είμαι γεννημένος για εκατομμυριούχος.
Και από κάποιον άλλο συνεργάτη μου άκουσα τη δημοσιογραφική καταδίκη μου:
– Δεν κάνετε για δημοσιογράφος!»
Ο Δροσίνης γράφει:
«Ένα πρωί ο Παύλος Μελάς ήρθε στην Εστία.
– Έχω κάτι πολύ σπουδαίο να σας εμπιστευτώ, πρόκειται για την Εθνική Εταιρεία.
Η φωνή του έτρεμε από συγκίνηση ενώ μου διάβαζε τα άρθρα.
Να διατεθούν όλες οι υλικές και ηθικές δυνάμεις προς επιτυχία του σκοπού της Εταιρείας, παραμερίζοντας κάθε άλλη υποχρέωση και καταστέλλοντας κάθε άλλο αίσθημα εκτός της αγάπης προς την πατρίδα. Η Μακεδονία κινδυνεύει από τη Βουλγαρική επιδρομή και πρέπει να τη σώσουμε. Στους Βούλγαρους κομιτατζήδες, πρέπει να αντιτάξωμε Έλληνες Μακεδονομάχους.
Για την Ήπειρο δεν είχαν καμμία ανησυχία και δεν ήταν ανάγκη να στείλουμε στρατό, θα περιοριζόμασταν να τονίσουμε με την αρθρογραφία τα αφιλονίκητα δικαιώματά μας, μια και η περιοχή αυτή θεωρείται από όλους σαν καρδιά της Ελλάδος. Ύστερα από 2-3 εβδομάδες, όλο το συντακτικό προσωπικό της εφημερίδας – Εστία – είχε δώσει τον όρκο της ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ».
Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου
Τόμος Β΄, σ. 156
Η Εθνική Εταιρεία συστάθηκε την άνοιξη του 1894 και υπήρξε μία ισχυρή παραπολιτική οργάνωση, στην οποία συμμετείχαν διαπρεπή μέλη της ελληνικής κοινωνίας, στρατιωτικοί και χιλιάδες απλοί πολίτες. Οργανωμένη στα πρώτυπα των μυστικών εταιρειών του πρώτου ημίσεως του 19ου αιώνα, συνέβαλε σημαντικά με τις συχνές ανεύθυνες ενέργειές της στην έκρηξη του άτυχου πολέμου του 1897.
Τα έσοδα της Εθνικής Εταιρείας, προέρχονταν από τακτικές και έκτακτες εισφορές. Το ποσό των εκτάκτων προερχόταν από καταθέσεις των ομογενών του εξωτερικού και οι τακτικές από εισφορές όχι μόνο των ευπόρων τάξεων, αλλά ακόμα και από το φτωχότερο πληθυσμό. Υπήρχε ανάγκη να εξαρθεί το γεγονός αυτής της συμμετοχής και η εισφορά των χωρικών αναγραφόταν εις την εφημερίδα «Εστία». Η εφημερίδα αυτή είχε εντολή να παραλαμβάνει χρήματα από καλλιτεχνικές εσπερίδες, που πραγματοποιούνταν για συλλογή ποσών «υπέρ της Μακεδονίας». Σύλλογοι επώνυμοι πρόσφεραν ποσά, αλλά και από άλλους ζητούσαν, άλλοτε ευθέως και άλλοτε πλαγίως, όπως φαίνεται από εμπιστευτικό έγγραφο της Εθνικής Εταιρείας.
Επίσης, όταν η εφημερίδα «Εστία» εξέδωσε ένα «Μακεδονικό Ημερολόγιο», ο εταίρος Γεώργιος Δροσίνης πήρε εντολή να παραδώσει τις εισπράξεις στην Εθνική Εταιρεία. Φυσικά σε όλες τις ενέργειές της, η Εθνική Εταιρεία επιθυμούσε να καλύπτεται πίσω από άλλους.
Η Εθνική Εταιρεία – αυτό το γνωρίζουμε ήδη από την αρχική της σφραγίδα – είχε ημερομηνία ιδρύσεως την 12η Νοεμβρίου του 1894. Χάρις στο Μητρώο των πρώτων πεντακοσίων εταίρων, που εντοπίσαμε στους σχετικούς αρχειακούς φακέλλους της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, μαζί με πολλά άλλα νέα στοιχεία για τη μυστική οργάνωση που οδήγησε την Ελλάδα στον πόλεμο του 1897, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι για τα 14 ονόματα των ιδρυτικών της μελών. Εκτός του πρώτου έφερε το βαθμό του υπολοχαγού, όλοι οι υπόλοιποι ήταν ανθυπολοχαγοί.
Πρόκειται για τους:
Κωνσταντίνο Κωνσταντινόπουλο (Μηχανικό), Γεώργιο Κολοκοτρώνη (Πεζικό), Κωνσταντίνο Φωτιάδη (Μηχανικό), Ιωάννη Αβράσογλου (Πυροβολικό), Κωνσταντίνο Πάλλη (Πυροβολικό), Γεώργιο Σολιώτη (Πυροβολικό), Πέτρο Μάνο (Ιππικό), Σωτήριο Μεντζελόπουλο (Πυροβολικό), Γεώργιο Τσόντο (Πυροβολικό), Κωνσταντίνο Ανωνιάδη (Πυροβολικό), Αριστείδη Κανάρη (Πυροβολικό), Γεώργιο Καπιτσίνη (Πυροβολικό), Νικόλαο Κανταρτζή (Πυροβολικό) και Αθανάσιο Μήτση (Πεζικό).
Ο πρώτος πολίτης μέλος της Εταιρείας ήταν ο Λουκάς Μπέλλος (1848-1913), ιατρός από την Θήβα (16 Νοεμβρίου 1895/ αρ. Μητρ. 65). Ο Μπέλλος, εκδότης τοπικών εφημερίδων και βουλευτής αργότερα, το 1902, του Θ. Δηλιγιάννη και του κόμματος των Φιλελευθέρων του Ελευθερίου Βενιζέλου, το 1912, είχε ειδική σχέση με την Μακεδονία και μόνιμο ενδιαφέρον για τα εκεί συμβαίνοντα. Η επιλογή του, συνεπώς, δείχνει, και αυτή, τους προσανατολισμούς της οργάνωσης. Μετά την επανάσταση της Κρήτης (1866-9) και πριν από τη συμμετοχή του στο κίνημα της Θεσσαλίας (1878) με τον «Νέο Ιερό Λόχο των Θηβών», ο γιατρός έμεινε στο Krusevo της Δυτικής Μακεδονίας για δύο χρόνια, ως μέλος ειδικής τριμελούς αποστολής που είχε σαν στόχο την παρεμπόδιση του «προσηλυτισμού του Ελληνικού πληθυσμού» της ευρύτερης περιοχής, από την Εξαρχία. (Γεννάδειος Βιβλιοθήκη, Αρχείο Λουκά Γ. Μπέλλου, Φακ. 9 «Προσωπικά – Φωτογραφίες». Αθήνα 1981.
Οι υπόλοιποι πολίτες, ήταν ο καθηγητής Γεώργιος Σωτηριάδης (μύηση 2 Δεκ. 1895/ αρ. Μητρώου 90). Ο δικηγόρος Τιμολέων Ηλιόπουλος, καθηγητής αργότερα του Ποινικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (2 Δεκ. 1895/ αρ. Μητρώου 91). Ο «δημοσιογράφος» Γεώργιος Δροσίνης (9 Δεκ. 1895/ αρ. Μητρώου 100) και ο γνωστός αρχιτέκτονας Αναστάσιος Μεταξάς (21 Δεκ. 1895/ αρ. Μητρώου 119).
Ο Δροσίνης δεν ήταν μόνον ένας τυπικός συγγραφέας του γραφείου, ποιητής της εμπνεύσεως και στοχαστής της μοναξιάς, όπως πολλοί θα ενόμιζαν ή θα μπορούσαν να υποθέσουν, αλλ’ ο αεικίνητος άνθρωπος «που ήταν μέσα σ’ όλα», ιδιαιτέρως δε, στα δημόσια πράγματα της εποχής του, όχι απλώς ως ενεργός πολίτης, αλλά και ως κρατικός λειτουργός, αφού συν τοις άλλοις εχρημάτισε και Τμηματάρχης Τμήματος Γραμμάτων και Καλών Τεχνών του Υπουργείου Παιδείας, μεταξύ των ετών 1918-24. Τιτάνιες, πράγματι, κατέβαλλε προσπάθειες για να βελτιώσει την ζωή των Ελλήνων και μέσω του κράτους, να ενδυναμώσει το έθνος. Μεταξύ, λοιπόν, άλλων πολλαπλών δραστηριοτήτων του, ως εμπνευστής των ποικίλων εκφράσεων και «στοχαστικών προσαρμογών», κατά καιρούς επελήφθη και των ακολούθων, μη αμειγώς πνευματικών, πλην όμως σαφώς εθνωφελών, πρωτοβουλιών:
Αποφασιστικής σημασίας υπήρξε και η συμμετοχή του Δροσίνη στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες των Αθηνών του 1896.
Είναι πασίγνωστον, ότι ο Γάλλος βαρώνος Pierre de Coubertin υπήρξεν ο εμπνευστής της αναβιώσεως των Ολυμπιακών Αγώνων στην σύγχρονη εποχή, ως διεθνών πλέον και όχι μόνον Πανελληνίων, όπως κατά την αρχαιότητα, και ότι το 1894, σε Διεθνές Ολυμπιακό Συνέδριο στην Σορβόννη, έπεισε τους συνέδρους να γίνουν στην Αθήνα οι αγώνες, σε δύο από τότε χρόνια. Όμως, αυτό που ακόμη παραμένει εν πολλοίς άγνωστο, είναι ότι στον ΣΩΒ και στο Μουσείο Δροσίνη υπάρχουν επιστολές που αποδεικνύουν, ότι ο Δροσίνης αλληλογραφούσε με καταξιωμένους λογίους και επιφανείς προσωπικότητες του εξωτερικού, ζητώντας αφ’ ενός μεν την γνώμη τους για την προτεινώμενη αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, αφ’ ετέρου δε την ηθική τους υποστήριξη σ’ αυτό το τολμηρό εγχείρημα.
Ο Δημήτριος Βικέλλας, προσωπικότης διεθνούς κύρους και με μεγάλη περιουσία, έγινε ο κύριος επιχειρησιακός μοχλός της όλης προσπαθείας, ως τυπικός εκπρόσωπος της εποχής του, των δύο τελευταίων δεκαετιών του 19ου αιώνος· εποχής κατά την οποία η Ευρώπη ανέδειξε παρόμοιες μεγάλες «βικτωριανές» μορφές στον οικονομικό, κοινωνικό και πνευματικό τομέα.
Για την ιστορία, ας αναφερθεί ότι από τους Ευρωπαίους, οι μεν Γάλλοι ετάχθησαν μ’ ενθουσιασμό υπέρ των αγώνων, οι δε Γερμανοί εχθρικά, ενώ οι Άγγλοι απλώς δεν απάντησαν διόλου. Ωστόσο, από τη Γερμανία και με ιδιωτική πρωτοβουλία, ήλθαν 19 αθλητές, μέγας αριθμός αν αναλογισθούμε ότι από την Αμερική μας έφθασαν μόλις 14. Εν τούτοις, οι Γερμανοί, αν και σε πολλά αγωνίσματα ενίκησαν επιτυχόντες πολλές διακρίσεις, όταν επέστρεψαν στην χώρα τους, διαγράφησαν από τους συλλόγους τους για ανυπακοή προς τα σωματεία τους.
Για να φθάσουμε λοιπόν αισίως στο 1896, με Πρόεδρο της Πρώτης Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής τον Βικέλλα, Γενικό Γραμματέα τον Κουμπερτέν, αλλά κύριο, ανεπίσημο, λόγω της γνωστής του μετριοφροσύνης, συντονιστή της όλης ιστορικής προσπαθείας, τον Δροσίνη. Ήταν εκείνος που μέσω της εφημερίδος του «Εστίας», αλλά και της καθόλου πνευματικής, υπηρεσιακής και κοινωνικής επιρροής του, μετά κόπου και μόχθου είχε κατορθώσει να πείσει την κοινή γνώμη, και προ παντός την Κυβέρνηση, περί του εφικτού της τελέσεως των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι εξ αιτίας της δεινής οικονομικής κατάστασης της χώρας – λιγώτερο από δυόμισυ χρόνια πριν, το Δεκέμβριο του 1893 – ο Χαρίλαος Τρικούπης είχε αναφωνήσει το περιβόητο «Δυστυχώς επτωχεύσαμεν», λόγω του οποίου οι πολιτικοί ιθύνοντες φοβούνταν να δεχθούν την διεξαγωγή εδώ των αγώνων. Με έγχρωμες λοιπόν πανηγυρικές εκδόσεις της «Εστίας», οικονομικώς όμως δυσβάστακτες, ο Δροσίνης, καλύπτει προ και κατά την διάρκεια των Αγώνων τα γεγονότα, μικρά και μεγάλα, ουσιωδώς έτσι ενισχύοντας ηθικά την όλη μεγαλειώδη αυτήν εκδήλωση του νεώτερου Ελληνισμού.
Σταχυολογώντας σχετικώς τις εφημερίδες της εποχής, επισημαίνουμε ότι πριν απ’ οποιανδήποτε επίσημη αντίδραση της Κυβερνήσεως, ο Τύπος ευθύς εξ’ αρχής υπήρξε άκρως ευνοϊκός προς την ιδέα της διεξαγωγής των Αγώνων στην Ελλάδα. Στην κίνηση είχε πρωτοστατήσει φυσικά η «Εστία», συγκρίνοντας τους Ολυμπιακούς της αρχαιότητος με τα σύγχρονα Ολύμπια, ανεπισήμους πανελληνίους αγώνες που είχαν ήδη καθιερωθεί στην Ελλάδα, αφειδώς χρηματοδοτούμενοι από τον εθνικόν ευεργέτη Ευάγγελο Ζάππα, με πρώτους αυτούς του Οκτωβρίου 1859. Παρά τα τεράστια προβλήματα που αντιμέτωπιζε ακόμη τότε ο ελλαδικός Ελληνισμός, λόγω της μακραίωνης Οθωμανικής δουλείας και των εκθεμελιωτικών καταστροφών που είχεν ο τόπος υποστεί κατά τον αγώνα του ’21, οι Έλληνες είχαν το ψυχικό σθένος ν’ αρχίσουν τα Ολύμπια λιγώτερο από τριάντα χρόνια μετά τον αιματηρότατο απελευθερωτικό πόλεμο από τους Τούρκους που είχε προηγηθεί. Οι νέοι αυτοί εγχώριοι Ολυμπιακοί, μεγάλως συνέβαλαν ψυχολογικώς στην αναβίωση των συγχρόνων, διεθνών πλέον, Ολυμπιακών, όπως τους γνωρίζομε σήμερα. Οι αρθρογράφοι στον Τύπο τότε ετόνιζαν ότι, παρά τις μεγάλες διαφορές μεταξύ των ανθρώπων, χωρών και συνηθειών του χθες και του σήμερα, η αναβίωση των Αγώνων από «Κυρίους» στο Παρίσι, γέμισε χαρά και υπερηφάνεια ολόκληρο τον Ελληνισμό – ελεύθερο, απόδημο και αλύτρωτο. Αυτό περιτράνως αποδείχθηκε από την πάνδημο ενεργή συμμετοχή του στους πρώτους διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896: λαός και κυβέρνηση έκαναν το παν για να επιτύχει το κορυφαίο αυτό αθλητικό γεγονός, ενώ 230 επί συνόλου 311 αθλητών ήταν Έλληνες – σχεδόν, τα τρία τέταρτα, δηλαδή. Έτσι αποδεικνύεται ότι όπως κι οι Ολυμπιακοί της αρχαιότητος, ήταν φαινόμενο αποκλειστικώς ελληνικό, το ίδιο και η σύγχρονη αναβίωσή τους, με τα Ολύμπια του 1859, 1870, 1875 και 1880, είναι εξίσου φαινόμενο ελληνικό εφόσον άρχισε ολίγα μόλις έτη από της ιδρύσεως του νεώτερου ελληνικού κράτους, άνευ του οποίου, οι Αγώνες απλώς δεν θα είχαν αναβιώσει. Διότι, κατά την διάρκεια των τετρακοσίων ετών της Τουρκοκρατίας, και ενώ οι Δυτικοευρωπαίοι την λαμπροτέρα απελάμβανον πολιτιστική περίοδο της ιστορίας τους, την Αναγέννηση (του ελληνικού, δηλαδή πολιτισμού), ουδείς διανοήθηκε τους Ολυμπιακούς ν’ αναβιώσει.
Με τον Δροσίνη ως τον τέλειον εκφραστή της μεγάλης αυτής εθνικής μας ιδιοτυπίας, που στην ανθρωπότητα εκτός από τον πολιτισμό, προσέφερε και τους Ολυμπιακούς, αλλά και τα Ίσθμια, τα Πύθια, τα Νέμεα καθώς κι’ όλους τους άλλους αγώνες, τοπικούς και μη, απανταχού του Ελληνισμού, από τον Όλυμπο ως τα Ιμαλάια, ας θυμώμαστε και κάποια πράγματα και ας μην τα λησμονούμε …
Νικόλαος Β. Μαυρολέων
Ο Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΠΑΡΑΔΙΔΕΙ ΤΗΝ ΕΣΤΙΑ ΣΤΟΝ ΕΜΠΝΕΥΣΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗ ΑΔΩΝΙ ΚΥΡΟΥ. 1897
Το 1869 ο Κύρος Ιωαννίδης παντρεύεται την Ευφροσύνη Λιασίδη και αποκτούν ένα γιό τον Άδωνι. Λίγο μετά τον τοκετό της, το 1870 η Ευφροσύνη Λιασίδη πεθαίνει αφήνοντας ορφανό νήπιο τον Άδωνι Ιωαννίδη. Ο πατέρας του, πολυάσχολος και ίσως μη ικανός ν’ αναλάβει την ανατροφή του γιού του, αποστέλλει τον Άδωνι στους αδελφούς της μητέρας του. Ο θείος του Αχιλλέας Λιασίδης, γίνεται ο κηδεμόνας του νεαρού Άδωνι.
Μετά τις γυμνασιακές σπουδές του στο Παγκύπριο Γυμνάσιο της Λευκωσίας, ενήλικος πλέον, αλλάζει το επώνυμο του «Ιωαννίδης» και κατά την κυπριακή συνήθεια, υιοθετεί το όνομα του πατέρα του –Κύρου- ως δικό του επώνυμο. Έκτοτε αποκαλείται Άδωνις Κύρου.
Ο Αχιλλεύς Λιασίδης τον αποστέλλει μετά το Γυμνάσιο κατ’ αρχάς στην Αλεξάνδρεια και κατόπιν στο Λονδίνο με σκοπό να συναντηθεί εκεί με τα μέλη της Κυπριακής Παροικίας και να βοηθήσει την ένωση της Κύπρου, η οποία βρισκόταν υπό τη Βρετανική Κυριαρχία, με την Ελλάδα.
Ενώ ο Άδωνις βρισκόταν στην Αγγλία, ο κηδεμόνας του πληροφορήθηκε για την κίνηση πολιτών και στρατιωτικών να ιδρύσουν την Εθνική Εταιρεία στην Αθήνα με σκοπό την απελευθέρωση του αλύτρωτου Ελληνισμού. Αποφασίζει λοιπόν να στείλει εκεί τον 22χρονο Άδωνι σαν σύνδεσμο. Έτσι από το 1892 ο Άδωνις Κύρου εγκαθίσταται στην Αθήνα χωρίς ποτέ πια να επιστρέψει στην αγαπημένη του Κύπρο, που όμως πάντοτε νοσταλγούσε.
Στην Αθήνα ο Άδωνις Κύρου αποφασίζει ν’ ασκήσει επαγγελματικά την δημοσιογραφία. (Κατά καιρούς έγραφε στην εφημερίδα «Πατρίς» της Λευκωσίας, την οποία εξέδιδε ο θείος του Αχιλλεύς Λιασίδης). Αρχικά απασχολήθηκε ως συντάκτης στο «Σκριπ» του Ευάγγελου Κουσουλάκου και στην «Ακρόπολη» του Βλάση Γαβριηλίδη. Το 1894 ο Άδωνις Κύρου μεταπήδησε στην νεοεκδοθείσα «ΕΣΤΙΑ» με την οποία θα συνδέσει και όλη του τη ζωή.
Παράλληλα αναπτύσσει έντονη δραστηριότητα υπέρ της υπόδουλης πατρίδας του.
Στενός συνεργάτης του Γεωργίου Δροσίνη γίνεται πολύ γρήγορα ο αχώριστος φίλος των ποιητών «του Κύκλου της Εστίας», και των λογοτεχνών με κεντρικό πρόσωπο τον κουμπάρο του Γεώργιο Σουρή, δημιουργό του «Ρωμηού».
Όταν ο 1897 ο Δροσίνης εγκαταλείπει την δημοσιογραφία, ο Άδωνις Κύρου, με την οικονομική ενίσχυση του πατέρα του και του θείου του, αγοράζει την «ΕΣΤΙΑ» και καθίσταται ιδιοκτήτης και διευθυντής της σε ηλικία 27 ετών. Πολύτιμος συνεργάτης του μέχρι το θάνατό του στα 48 του χρόνια είχε τη σύζυγό του Δανάη Κουμάνη, εκ Ρουμανίας, με την οποία έζησε 22 χρόνια κι απόκτησε 3 αγόρια: τον Αχιλλέα, τον Κύρο και τον Αλέξανδρο.
Μετά τον θάνατο του συζύγου της και επειδή τα τρία τέκνα της ήταν ακόμη ανήλικα, η Δανάη ανέλαβε να τους εμφυσίσει και να τους μεταδώσει το «πνεύμα» της Εστίας για να συνεχισθεί το έργο του πατέρα τους και να εξασφαλισθεί και το μέλλον τους. Ξεπερνώντας τις δυσκολίες και τις αντιξοότητες που παρουσίαζε, εκείνη την εποχή, το γεγονός ότι ήταν γυναίκα, η Δανάη Αδώνιδος Κύρου συνέχισε θαρραλέα και υπεύθυνα την κληρονομιά του συζύγου της.
Υπήρξε επίσης χρήσιμο μέλος της Αθηναϊκής Κοινωνίας με εξαιρετική δράση στο Άσυλο των Ανιάτων και στο Λύκειο των Ελληνίδων.
Το καλύτερο ελεγείο στην Δανάη Κύρου αφιέρωσε ο Ιωάννης Δαμβέργης στο λεύκωμά της το 1904:
«Αν σ’ ερωτήσουν τι έκαμες
στην Γη, φίλη κυρία;
-Έκαμα ό,τι και ο Ξενοφών
Κύρου παιδία!
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος την χαρακτήρισε το 1924 ως τον «Καλό άγγελο της οικογενειακής Εστίας και της άλλης».
Γενικώς η συμμετοχή της προς την ΕΣΤΙΑ ήταν σημαντική.
Στο Μουσείο Δροσίνη τιμάται η Δανάη Α. Κύρου με συχνές αναφορές στο έργο και την προσωπικότητά της. Μια φωτογραφία της δίνει το κέντρισμα να μνημονευτεί.
Ο σύζυγός της Άδωνις Κύρου υπήρξε ο εμπνευστής του πολιτικού σχολείου, ο προοδευτικός αρθρογράφος κι ο δημοσιογράφος ο οποίος εισήγαγε τις «Μικρές Αγγελίες» και την «περιληπτική ειδησεογραφία» στις στήλες των Ελληνικών εφημερίδων.
Χάρις στις ικανότητες του Άδωνι Κύρου και των συνεργατών του η «Εστία» αναγνωρίστηκε ως η προοδευτικότερη εφημερίδα του Ελληνικού Τύπου.
Λίλιαν Σβάρνα
Ομότιμη Καθηγήτρια Καθολικού Πανεπιστημίου Παρισίου
Ο Παύλος Μελάς, Υπολοχαγός του Πυροβολικού, ήταν γαμπρός του Ίωνα Δραγούμη.
Το 1904 ιδρύεται Μυστικό Μακεδονικό Κομιτάτο με τη σύμφωνη γνώμη του διαδόχου Κωνσταντίνου και της Κυβέρνησης. Ο Παύλος Μελάς καταρτίζει το πρώτο αντάρτικο σώμα. Οι Βούλγαροι, όταν δεν τον πολεμούν φανερά, τον προδίδουν δυστυχώς στους Τούρκους.
Στις 13 Οκτωβρίου του 1904, σε μάχη με τους Τούρκους χάνει τη ζωή του. Για δύο χρόνια ο αγώνας συνεχίζεται και φαίνεται ότι η μάχη κερδίζεται. Δυστυχώς όμως, Ρουμάνοι και Βούλγαροι κάνουν στάχτη πολλά χωριά της Μακεδονίας και καίγεται όλη η Ανατολική Ρωμυλία.
Το 1907 η ελληνική Άμυνα κερδίζει πάλι τα χαμένα εδάφη και προχωρεί ακόμα βορειότερα.
Το 1908 ξανά, οι Βούλγαροι καίνε, σφάζουν και δολοφονούν ακόμα και τον μητροπολίτη Κορυτσάς. Οι Έλληνες καταδιώκουν τον εχθρό και τον νικάνε οριστικά. Η Μακεδονία είναι πλέον Ελληνική και το αντάρτικο σώμα διαλύεται.
Αυτή είναι η κατάσταση μέχρι τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΥΤΣΗ.
Μία ακόμα πνευματική εστία που δημιουργήθηκε εκείνη την εποχή και η οποία ακόμη και στις μέρες μας προσφέρει τις υπηρεσίες της είναι ο Παρνασσός. Ο Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός, ιδρύθηκε στις 24 Ιουνίου 1865, στην πλατεία Αγ. Γεωργίου Καρύκη Αθήνα. Συνέτεινε στην καταπληκτική βελτίωση των όρων διαβίωσης και ανάπτυξης της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της χώρας μας, σε πολλούς τομείς.
1883 Ο Γ. Δροσίνης εγγράφεται μέλος του Συλλόγου με αρ. μητρώου 1070. Συμμετέχει στην επιτροπή την υπεύθυνη για την ΙΔΡΥΣΗ ΝΥΧΤΕΡΙΝΩΝ ΣΧΟΛΩΝ.
1884 Υπεύθυνος για την διάθεση των κερδών, στα ΑΠΟΡΑ ΠΑΙΔΙΑ, από τις μουσικές εκδηλώσεις του Συλλόγου.
Διορίζεται γραμματέας στο ΙΣΤΟΡΙΚΟ KAI ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ τμήμα.
1885 Συμμετέχει και βοηθά σε μορφωτικές και καλλιτεχνικές ΕΚΘΕΣΕΙΣ του Παρνασσού και αναλαμβάνει την διαφήμισή τους σε εφημερίδες και στο περιοδικό «ΕΣΤΙΑ» ως ανταποκριτής του.
Για τον «Παρνασσό» ο Δροσίνης γράφει:
«Όταν διαιρέθηκε ο – Παρνασσός – σε τρία τμήματα: Το Ιστορικόν και Φιλολογικόν, των Θετικών Επιστημών και των Καλών Τεχνών, έγινε πρόεδρός του ο Μελάς και γραμματέας εγώ . . . οργανώσαμε μία μικρή καλλιτεχνική έκθεση στο ισόγειο πάτωμα του Παρνασσού και κατόπιν, έκθεση ανθέων στον περίβολο του Θεάτρου – Ολύμπια – . . . στους στύλους.
Στην έκθεση των ανθέων, όχι μόνο συνεργάστηκα με τον Μελά . . . αλλά και μόνος είχα αναλάβει την διαφήμιση στις εφημερίδες. Και η – Εστία – του Κασδόνη αφιέρωσε στο – Δελτίον – της, δύο πανηγυρικές σελίδες για την έκθεση, γραμμένες από εμένα. Η έκθεση μού έδωσε αφορμή να γράψω κι ένα ποίημά μου – Το Πανηγύρι – που εδιαβάστηκε πολύ, γιατί ήτο επίκαιρο, αν και μετριότατο. Η αρχή του υποφερτή:
Γοργός αγέρας έφερε γοργό το μήνυμά του,
από τη ράχη του βουνού κι ως τα λιβάδια κάτου,
και μήνυσε στα λουλούδια, στα δέντρα, στα χορτάρια
να ντύσουνε γιορτιάτικα τα πράσινα κλωνάρια
και να κινήσουνε να παν στο πανηγύρι πάλι,
να μετρηθούν στην ευωδιά, να μετρηθούν στα κάλλη,
να κρίνη ο κόσμος και να ιδή στα τόσα μαζωμένα,
ποια θα ’ναι απ’ όλα πιο όμορφα και πιο χαριτωμένα» . . .
Παρνασσός Δελτίον αρ. 383, 22 Απριλίου 1884
Ο ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ.
ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ 1901
· Με ΦΕΚ 260, 4.12.1901. Η καθιέρωση των «ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ». Ο Δροσίνης θεωρεί γενικά απαραίτητες τις βιβλιοθήκες, σε κάθε πόλη, σε σχολεία, ακόμα και σε πλοία επιβατικά και πολεμικά. Σε όλη του τη ζωή ασχολείται με το θέμα αυτό και με τη διαθήκη του δωρίζει στο Σ.Ω.Β. τα βιβλία του με τις κρυστάλλινες βιβλιοθήκες τους.
Από τη θέση του στο Σ.Ω.Β. εισηγείται την καθιέρωση ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ στην κυβέρνηση και ο υπουργός Σπύρος Στάης του αναθέτει τη δημιουργία τους.
· 1902. Ο Δροσίνης αναλαμβάνει την ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ ΤΩΝ 484 ΒΙΒΛΙΩΝ και τη ΣΥΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ των σχολικών βιβλιοθηκών.
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 1903
Στις 25/2/1903 ο Γ. Δροσίνης πληροφόρησε το Δ.Σ. του Συλλόγου του Σ.Ω.Β., ότι κατόπιν εισηγήσεώς του, μια κυρία προσφέρει χίλια χρυσά φράγκα για την ίδρυση ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ. Το συμβούλιο εψήφισε το υποβληθέν σχέδιο και ως «εξαρτήματα» αυτού, αποφασίστηκε να ιδρυθούν (όπως κι’ έγινε) ΣΧΟΛΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ή ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ.
1) ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ και
2) ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΕΠΟΠΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ.
Το Εκπαιδευτικό Μουσείο λειτούργησε με μεγάλη επιτυχία μέχρι το 1915. Προμήθευε, από τα τρία παραρτήματά του, σχολεία εντός και εκτός της Ελλάδας με αντικείμενα, βιβλία και εποπτικά μέσα διδασκαλίας. Με τον Ευρωπαϊκόν Πόλεμον, με την υπερτίμηση του χαρτιού και τις δυσχέρειες στην αποστολή, αναγκάστηκε ο Σύλλογος να αναστείλει τις εκδόσεις και το Εκπαιδευτικό Μουσείο έπαυσε πια να προμηθεύει τα σχολεία του Κράτους και περιορίστηκε σε λίγα εγχώριας κατασκευής αντικείμενα. Από τα πρακτικά του Σ.Ω.Β.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΚΑΙ ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΡΙΟΝ. 1903 – 1906
Ιδρύεται Παιδαγωγική Βιβλιοθήκη και Αναγνωστήριο με χορηγία της Ιφιγένειας Συγγρού. Λειτουργούσε καθημερινά από τις 4.30 έως 6.30 εκτός Σαββάτου και Κυριακής.
Υπήρχαν 35 παιδαγωγικά περιοδικά, ενώ τα πρώτα βιβλία που αποτέλεσαν την Βιβλιοθήκη, ήταν τα βιβλία, που υπέβαλαν οι εκδότες και οι συγγραφείς κατά τη σύνταξη του καταλόγου των Σχολικών Βιβλιοθηκών.
Πλουτίζονταν δε, με δωρεές και αγορές εγκρινόμενες από το Διοικητικό Συμβούλιο.
Το 1907 με τη δωρεά από τον Βόλο του Αλέξη Αθανασάκη (1000 δρχ.) και με τις προσφορές δημοσιευμάτων ξένων Κυβερνήσεων, Γαλλίας, Ουγγαρίας, Δανίας, Ηνωμένων Πολιτειών και Ιαπωνίας πλουτίστηκε η Παιδαγωγική
Βιβλιοθήκη με πολύτιμα κείμενα για καθοδήγηση και μόρφωση των Ελλήνων.
ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΙΝΑΚΩΝ ΕΠΟΠΤΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Αφού συγκεντρώθηκαν σχολικά όργανα εποπτικής διδασκαλίας και χειροτεχνίας με πίνακες γερμανικής, σουηδικής, γαλλικής προελεύσεως, ο Σ.Ω.Β. δεχόταν παραγγελίες και προμήθευε σχολεία εντός και εκτός της Ελλάδας.
Ο σκοπός του ήταν η παρέμβαση στην εκπαιδευτική διαδικασία με την ανάληψη από αυτόν, του εξοπλισμού των σχολείων με τα κατάλληλα έπιπλα, όργανα, εποπτικά μέσα, όπως πίνακες στις αίθουσες των σχολικών κτιρίων με ελληνικές επιγραφές για τη διδασκαλία της Αστρονομίας, Φυσικής, Ζωολογίας, Ιστορίας, Θρησκευτικών κ.λ.π. Το 1904 ο Υπουργός Παιδείας Σ. Στάης ζήτησε από τον Σύλλογο να προμηθεύσει τα Δημόσια Σχολεία του Κράτους με όργανα διδασκαλίας (Φυσικής, Ιστορίας, Πειραματικής Φυσικής, Αριθμητικής, Γεωμετρίας κ.λ.π.). Το 1907 μεταξύ των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που προμηθεύτηκαν αντικείμενα από το ΜΟΥΣΕΙΟ ήταν και η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών.
ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ 1904
Το 1903, με μεγάλη επιτυχία, ο Σ.Ω.Β. οργανώνει την πρώτη «ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ». Ο Δροσίνης αλληλογραφώντας με άλλα κράτη παραγγέλλει για την ΕΚΘΕΣΗ πίνακες εποπτικών μέσων διδασκαλίας. Ως εκ τούτου πολλά σχολεία της Ελλάδας και άλλα ελληνόφωνα, εκτός του ελλαδικού χώρου, παράγγειλαν τον κατάλληλον αυτό εξοπλισμό.
Από τα «Χρονικά της τεσσαρακονταετίας του Σ.Ω.Β. 1899-1939» διαβάζουμε στη σελίδα 31:
Το 1905 «Εξ αφορμής της Σχολικής Εκθέσεως ο Σύλλογος συνέδεσε σχέσεις μετά πολλών προμηθευτών διδακτικών οργάνων, ιδίως της Γερμανίας και της Αυστρίας, και ήρχισε να διαβιβάζη παραγγελίας δι’ εκπαιδευτικά ιδρύματα όχι μόνον της Ελλάδος, αλλά και του έξω Ελληνισμού. Ούτω κατά παραγγελίαν της Ελληνικής Κοινότητος Καΐρου ανέλαβε την προμήθειαν σχολικών επίπλου και οργάνων διδασκαλίας δΊα τα σχολεία της.»
Ο ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ 1904
Το πρώτο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Συνέδριο διεξάγεται στην Αθήνα μεταξύ 31ης Μαρτίου και 4ης Απριλίου του 1904, στον «ΠΑΡΝΑΣΣΟ».
Ο Δροσίνης μετέχει στην διοργάνωση από την θέση του γραμματέα της οργανωτικής επιτροπής. Η συμβολή του όμως είναι βαθύτερη, είναι ο εμπνευστής και ουσιαστικά η ψυχή του συνεδρίου.
Συμμετείχαν φορείς δημόσιοι και ιδιωτικοί τόσο από την Ελλάδα όσο κι από τις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού και κυρίως του αλύτρωτου ελληνισμού.
Το 1904 πραγματοποιείται ένα έργο μεγάλης σημασίας ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ.
Ο Γ. Δροσίνης ήταν ο εμπνευστής και η ψυχή του Συνεδρίου. Αποδεικνύεται δε τέλειος διοργανωτής. Με 979 συνέδρους έγιναν οι διεργασίες στον «Παρνασσό». Η επιτυχία ήταν μεγάλη και η ωφέλεια εξίσου! Από τα θέματα που συζητήθηκαν καταλαβαίνουμε τη σημασία αυτής της προσπάθειας. Αναπτύχθηκαν μεταξύ των άλλων και τα εξής θέματα:
1. Η ποιότητα της σχολικής ζωής, κτίρια, αίθουσες, φωτισμός κ.ά.
2. Η Βελτίωση των διδακτικών βιβλίων.
3. Η Παιδαγωγική μόρφωση των εκπαιδευτικών Μέσης Εκπαίδευσης.
4. Η Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων.
5. Η Αναβάθμιση του ρόλου του εκπαιδευτικού.
Και έγιναν αποδεκτές οι εξής προτάσεις:
α) Καταπολέμηση του αναλφαβητισμού.
β) Εξαετής υποχρεωτική φοίτηση.
γ) Γυναικεία εκπαίδευση και αγωγή.
δ) Τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση.
ε) Νυχτερινές Σχολές.
στ) Σχολεία για άτομα με ειδικές ανάγκες.
ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ:
« … Οφείλομεν να ομολογήσωμεν ότι η διευθύνουσα Επιτροπή … προ πάντων ο ακάματος γραμματεύς κ. Δροσίνης έκαμαν παν ό, τι ήτο δυνατόν υπέρ της επιτυχίας τόσου δύσκολου εγχειρήματος».
Ξενόπουλος Γρ. «Το Εκπαιδευτικόν Συνέδριον και η Σχολική Έκθεσι», περιοδικό Παναθήναια, τόμος Ζ’ 31 Μαρτίου 1904, σ. σ. 376-379.
«Όσοι αρέσκονται εις την ανάλυσιν των ψυχικών φαινομένων …ας φαντασθούν τον Δροσίνην εκ της ορμεμφύτου αυτού προς ενέργειαν φοράς … συλλαμβάνοντα …την ιδέαν ελληνικού εκπαιδευτικού συνεδρίου, τον θρίαμβον της πειστικότητας του Δροσίνη».
Κουρτίδης Αρ. «Το Εκπαιδευτικόν Συνέδριον», περιοδικό Παναθήναια, τόμος Ζ’ 15 Μαρτίου 1904, σ. σ. 65-69.
Α΄ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ.
Η ΔΑΦΝΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟΝ.
Το Εκπσιδευτικόν Συνέδριον έληξε. Το γεύμα εγκάρδιον και ευθυμία αδελφών συμποσιαζόντων αγνή και αβίαστος εσημείωσε το τέρμα των συναντήσεων μιας μακράς σειράς αντιπροσώπων του Ελληνικού ττνεύματος. Επεφυλάξαμεν, ως τελευταίαν του Συνεδρίου τούτου λέξιν, την εμφάνισιν ενώπιον του Πανελληνίου ενός Έλληνος πολίτου, ενός τρυφερού και αισθηματικωτάτου ποιητού, ενός λογογράφου, ούτινος η φράσις ρέει, ως διαυγές ύδωρ ρύακος, ούτινος τα νοήματα έχουσι κοινούς γεννήτορας του νου και την καρδίαν, του οποίου το έργον υπήρξε πάντοτε αθόρυβον, όπως άνευ θορύβου και κόμπου εμφανίζονται το Κάλλος και η Αρετή. Δεν αρκούν, περί αυτού, όσα εγράφησαν και όσα ελέχθησαν. Σήμερον εξαίρεται εις τον πρώτον πολίτην Έλληνα. Εις τον δημιουργόν των μεγάλων εκείνων γεγονότων, άτινα σημειούσι σταθμόν νέας Εθνικής ζωής. Είναι ο ευνοούμενος της Ελληνικής ψυχής υιός, ο συλλαμβάνων τας αγαθός ιδέας, ο διαπλάττων αυτάς, ο αφοσιούμενος εις την πραγμάτωσίν των και προσηλυτίζων εν εκδηλώσει φανατισμού, ως προσηλυτίζουσι τους περί αυτούς οι απόστολοι των μεγάλων Ιδεών. Αμάραντος η δάφνη ανήκει εις τον ηγήτορα του έργου, όστις με τη μετριοφροσύνην του σεμνού λειτουργού μιας θρησκείας, ετέθη ουραγός της λατρείας του πνεύματος, τάξας άλλους πρώτους, αξίους όντως να ηγηθώσιν από κοινού έργου τοιαύτης επιβολής.
Ο ανήρ ούτος είνε ο κ. Γεώργιος Δροσίνης, ούτινος την χείρα σφίγγομεν μετά συγκινήσεως ειλικρινούς, τιμώντες τον υπέροχον συνάδελφον, τον εξαρθέντα εις μέγαν όντως πολίτην εν τω Βασιλείω τούτω των μεγάλων ανδρών και των μικρών έργων.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ 1905
ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
«Από της 12 Μαρτίου μέχρι της 9 Απριλίου οργανώθη σειρά επτά επιστημονικών μαθημάτων σχετιζομένων προς τα εις το Εκπαιδευτικόν Μουσείον εκτεθειμένα αντικείμενα. Τα μαθήματα ταύτα ήσαντα εξής: Αστρονομίας υπό Δ. Αιγινήτου, Υγιεινής υπό Κ. Σάββα, Βοτανικής υπό Σ. Μηλιαράκη, Φυσικής υπό Β. Αιγινήτου, Ζωολογίας υπό Ν. Χ Αποστολίδη, Ζωολογίας υπό Π. Πρωτοπαπαδάκη και περί Διεθνούς Γλώσσης υπό Εμ. Δραγούμη. Εγίνοντο εις την αίθουσαν του Συλλόγου τας εσπερινός ώρας επί καταβολή δραχμών 10 δι’ ολόκληρον τη σειράν. Εις τα επτά ταύτα μαθήματα προσετέθη και όγδοον υπό του παρεπιδημούντος τότε εις Αθήνας Γάλλου αιγυπτιολόγου, προσωπικού φίλου του Βικέλα, Γάστωνος Μασπερώ. Περί του τρόπου καθ’ ον εδιδάσκοντο τα τέκνα των αρχαίων Αιγυπτίων. Το μάθημα τούτο ετίμησε δια της παρουσίας της και η Βασίλισσα Όλγα, προσωπικώς συνδεομένη με τον Γάλλον σοφόν».
Χρονικά 1899-1939 σ. 34
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΚΟΠΟΒΟΛΗΣ ΣΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 1907
Οι ενέργειες του Συλλόγου για την εισαγωγή της Σκοποβολής στα σχολεία κατέληξε σε πλήρη επιτυχία.
Εκδόθηκε Βασιλικό Διάταγμα στις 20 Δεκεμβρίου 1907, με το οποίο ορίστηκε ότι οι μαθητές των δύο ανωτέρων τάξεων των Γυμνασίων των Ελληνικών Σχολείων των Δημοσίων Εμπορικών Σχολών και της Σχολής Γυμναστικής πρέπει να ασκούνται στη σκοποβολή.
Οι αδελφοί Βάλτοι έδωσαν 5.000 χρυσά φράγκα, για να δίνονται σκοπευτικά έπαθλα στους άριστους μαθητές ή στους πρωταθλητές.
Το 1911 Η ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ εισήχθηκε σε 200 Δημόσια Σχολεία.
ΜΠΕΛΛΕΝΕΙΟΣ ΠΡΟΤΥΠΗ ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 1908
Ο Ιωάννης Αθανασάκης μετά την προτροπή του Γ. Δροσίνη εισηγήθηκε στο Διοικητικό Συμβούλιο του Σ.Ω.Β., την ίδρυση Σκοπευτικής Σχολής. Το αίτημα έγινε δεκτό και όταν ο Αθανασάκης έπεισε τον ομογενή, εκ Αιγύπτου, Παρίση Μπελλένη να δεχθεί να καταβάλει την απαιτούμενη δαπάνη, ο αρχιτέκτονας Α. Μεταξάς, σε οικόπεδο κοντά στον Ιλισσό, έκτισε τη σχολή. Ο τίτλος της: ΜΠΕΛΛΕΝΕΙΟΣ ΠΡΟΤΥΠΗ ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ. Τέλειες οι εγκαταστάσεις της, τέλεια η οργάνωσή της, λειτούργησε για το κοινό, για άντρες και γυναίκες. Τα εγκαίνια έγιναν στις 24 Ιανουαρίου του 1908.
Με δωρεά του Μπελλένη εκδόθηκε επίσης από το Σύλλογο τεύχος εικονογραφημένο με την επιγραφή: Η ΣΚΟΠΕΥΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΙΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ, το οποίο συνέταξε ο Γεώργιος Δροσίνης, και παρέχει οδηγίες για τη διάδοση, οργάνωση και διδασκαλία της Σκοποβολής.
ΟΙΚΟΣ ΤΥΦΛΩΝ – ΑΜΠΕΤΕΙΟ ΊΔΡΥΜΑ 1908
Ο Δροσίνης και οι τυφλοί
Ο Γεώργιος Δροσίνης ήταν ο πρώτος που μερίμνησε για τη ζωή των τυφλών.
Το 1896 συγκεντρώνει στοιχεία για τη ζωή τους. Από όλο τον κόσμο αναζητά οικονομική βοήθεια για να πραγματοποιήσει το όνειρό του: την ίδρυση ενός Ασύλου για τους τυφλούς.
Από αναφορές του ιδίου μαθαίνουμε, ότι οι πρώτες καταθέσεις έγιναν στην Εθνική Τράπεζα, από την Ελένη Βασιλείου 25.000 δρχ. και από τον Αλέξανδρο Πλατιανό 25.000 φράγκα σε τράπεζα στην Κέρκυρα. Το 1906 γράφει ένα βιβλίο με τίτλο «Οι Τυφλοί» που τυπώνεται από τον Σ.Ω.Β.. Είναι μια ποικιλόμορφη παγκόσμια έρευνα για τη θέση των τυφλών μέσα στην κοινωνία, από τον 18ο αιώνα μέχρι τον 20ο. Σ’ αυτό καταθέτει προτάσεις για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των τυφλών.
Λίγοι γνωρίζουν ότι ο Οίκος Τυφλών είναι έργο του ποιητή Δροσίνη. Όταν επισκέφτηκε τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας και ζήτησε τη βοήθειά του πήρε την εξής απάντηση: «Εμείς δεν μπορούμε να φροντίσουμε τους ανοιχτομάτηδες και θέλεις να σκεφτούμε τους τυφλούς;» Και ο Δροσίνης αποφασισμένος να προχωρήσει απάντησε: «Πολύ καλά, αφού το Κρότος δεν μπορεί, θα το αναλάβω εγώ. Η λέξη αποτυχία δεν είναι γραμμένη στο λεξικό μου».
Ο δημοσιογραφικός αγώνας του Δροσίνη είχε φέρει κι άλλους χορηγούς. Συγκεντρώνεται ένα σεβαστό ποσό στο ταμιευτήριο της Βιομηχανικής Τράπεζας στην αρχή του 1905. Ο Βικέλας, πρόεδρος του Σ.Ω.Β., παρακινούμενος από τον Δροσίνη, επισκέπτεται την άνοιξη του ιδίου χρόνου σχολεία τυφλών στην Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία και Σουηδία για να έχει άμεση αντίληψη για τις μεθόδους εκπαίδευσής τους. Το ίδιο έκανε και ο Αθανασάκης, συγγενής της γυναίκας του, προσωπικός του φίλος και θαυμαστής της κρίσης και της διορατικότητάς του. Λεπτομέρειες από τα ταξίδια αυτά, μαθαίνουμε από την αλληλογραφία του Βικέλα με τον Δροσίνη, από τις αναφορές του Δροσίνη ως Γενικού Γραμματέα του Σ.Ω.Β. από τις Συνελεύσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και γενικά από τα αρχεία του Συλλόγου, που είναι όλα γραμμένα από το χέρι του Δροσίνη.
Διαβάζουμε λοιπόν ότι ο Βικέλας επισκέπτεται πρώτα το Παρίσι και από τις σχολές τυφλών και από τα άσυλα, συγκεντρώνει και στέλνει στην Αθήνα σχετικά βιβλία και όργανα διδασκαλίας. Αναφέρει ότι στο Παρίσι εκτός αττό σχολείο, υπάρχει τυπογραφείο και Σχολείο Μουσικής. Έπειτα επισκέπτεται την Αγγλία, από όπου γράφει στον Δροσίνη:
«Εδώ στην Αγγλία φροντίζουν πολύ δια την εξόδευσιν των έργων των τυφλών, κατασκευών σχοινιών, ψάθινων καθισμάτων και σκευών. Εις αυτό βοηθά η Association» και συνεχίζει: – «Η βιβλιοθήκη τους περιέχει 16.000 βιβλία τυφλών. Είναι δανειστική. Τα ζητούμενα είναι ως επί το πλείστον τα μυθιστορήματα. Εκτός από έντυπα έχουν και πολλά χειρόγραφα. Χιλιάδες κυρίες αντιγράφουν βιβλία κατά το σύστημα BRAILLE. Εννοείται ότι το κάμνουν δωρεάν».
Στην τρίτη του επίσκεψη στην Ελβετία και ιδιαίτερα στην Ζυρίχη, ο Βικέλας επισκέπτεται ένα σχολείο κωφαλάλων και τυφλών. Κατόπιν μεταβαίνει στη Λουκέρνη για να συναντηθεί με το διευθυντή της Σχολής Τυφλών του Ίλλτζαχ της Αλσατίας. Ο διευθυντής αυτός αλληλογράφησε με τον Δροσίνη, για να πραγματοποιηθεί η αποστολή της υποτρόφου Ειρήνης Λασκαρίδου στο σχολείο της Αλσατίας. Η διοίκηση του ειδικού αυτού σχολείου είχε στείλει απλόχερα και με ενθουσιασμό εξειδικευμένο υλικό για τους τυφλούς στη Σχολική Έκθεση που είχε οργανώσει ο Δροσίνης.
Το Φθινόπωρο του 1905 το ζήτημα είχε ωριμάσει. Ο Δροσίνης είχε πείσει όλα τα μέλη του Συλλόγου και ο Βικέλας φορτισμένος με συγκινήσεις και εντυπώσεις λέει το «Ναι». Η κατάρτιση του καταστατικού λειτουργίας του Ιδρύματος, το οποίο έχει ως σκοπό τη μέριμνα των τυφλών και ειδικότερα την ανατροφή και εκπαίδευση των τυφλών παιδιών, ήταν γεγονός.
Ο Δροσίνης πανευτυχής, βλέπει το όραμά του να γίνεται πραγματικότητα και γράφει στα πρακτικά του Συλλόγου: «Στη Συνεδρία της 22ας Οκτωβρίου του 1905, έγινε ο Πρώτος λόγος για την εκπαίδευση των τυφλών. Ο Γραμματεύς (δηλαδή ο Δροσίνης), ανεκοίνωσεν ότι η πρώτη αφορμή προς μελέτη είχε δοθεί εις το Γραφείον, από την Σχολικήν Έκθεσιν. Τα εκθέματα του σχολείου της Αλσατίας περιλαμβάνουν πίνακες και βιβλία διδασκαλίας και βρίσκονται στο Εκπαιδευτικό Μουσείο του Συλλόγου».
Αυτό που, ίσως, έχει ιδιαίτερη σημασία είναι σ ελιγμός του Δροσίνη που διαφαίνεται στην επόμενη παράγραφο. Διαβάζουμε Χρονικά 1899 -1939:
«Η όλη αυτή ενέργεια του, ουδόλως, δεσμεύει τον Σύλλογον, εν τούτοις είναι βέβαιον, ότι το Διοικητικό Συμβούλιον θα εγκρίνη ταύτην και εν καιρώ θα εξεύρη τρόπον περί εφαρμογής χωρίς να αναλάβη τα οικονομικά βάρη και τας ευθύνας.
Το Διοικητικό Συμβούλιον ομοφώνως ενέκρινε και επεδοκίμασε τα υπό του Γραμματέως γενόμενα και ανέθεσεν εις τον Πρόεδρον να ονομάση επιτροπήν εκ τριών Συμβούλων, όπως από κοινού μετά του Προεδρείου καταρτίση, τον οργανισμόν του ιδρύματος, έχοντος σκοπόν την υπέρ των τυφλών εν γένει μέριμναν και ιδίως την ανατροφήν και εκπαίδευσιν τυφλών παιδιών, με την προϋπόθεσιν, ότι το ίδρυμα τούτο θα είναι εντελώς ανεξάρτητον, του Συλλόγου μη αναλαμβάνοντας ουδεμίαν ευθύνην περί της διοικήσεως και της οικονομικής συντηρήσεώς του». Ο Οίκος Τυφλών ιδρύθηκε στις 7 Μαΐου του 1906 από εταίρους και φίλους του Συλλόγου. Μέλη της εφορείας του, η οποία ετέθη υπό την προεδρία του Μητροπολίτου Αθηνών, εξελέγησαν οι Ιωάννης Αθανασάκης, Εμμανουήλ Δραγούμης, Κλεισθένης Καλογερής και Σ. Στρέϊτ. Την κοσμητεία απετέλεσαν η Βιργινία Καλλιάδου, η Ελένη Μαυροκορδάτου και η Ιουλία Στρέϊτ. Την πρώτη οικονομική του βάση αποτέλεσαν οι εισφορές του Αλεξίου Αθανασάκη 600 φράγκα χρυσά, του Εμμανουήλ Μπενάκη 100 λίρες Αγγλίας, και τα χρήματα που είχε συγκεντρώσει ο Σύλλογος υπέρ των τυφλών. Ακολούθησε η μεγάλη δωρεά 6.000 χρυσών λιρών των κληρονόμων αδελφών (Ανανία και Ραφαήλ) Άμπετ από την Συρία, δωρεά που έγινε με την παρέμβαση του Ιωάννη Αθανασάκη.
Ο Δροσίνης φρόντισε να γίνει η Ειρήνη Λασκαρίδου η πρώτη τυφλοκόμος και τα βιβλία να τυπωθούν με το σύστημα BRAILLE, ώστε τα τυφλά παιδιά να μορφωθούν όπως τα βλέποντα.
Όταν αργότερα το Υπουργείο θέλησε να τυπώσει βιβλία με το σύστημα BRAILLE, αλλά χωρίς τόνους, διαφώνησε και ανέτρεψε την απόφαση αυτή υποστηρίζοντας, ότι οι τυφλοί δεν πρέπει να υστερούν σε τίποτα από τους άλλους συνανθρώπους τους. Φυσικά δεν πίστευε, ότι θα έρχονταν καιροί, όπου το μονοτονικό θα είχε καθιερωθεί για όλους.
Ο Γ. Δροσίνης γράφει: 21 Ιουνίου 1946
«Ο Θάνατος του Πωπ, μου φέρνει στο νου τα χρόνια του 1901 και κατοπινό που συνεργάσθηκα μαζί του, όταν άρχισε την έκδοση της εφημερίδας του-Αθήναι-. Όλη η ενέργεια για την πραγματοποίηση της πρωτοβουλίας μου για την εκπαίδευση και προστασία των τυφλών, την έκαμα στις στήλες των –Αθηνών-, με άρθρα δικά μου και φίλων. Στας Αθήνας έδωσα και δημοσιεύθηκε κι’ ένα γράμμα της Ειρήνης Λασκαρίδου από την Σχολή Τυφλών στο Hillga (Ιλλτζαχ) της Αλσατίας, που την είχα στείλη να μορφωθεί ως υπότροφος με χορηγία της Ιφιγένειας Συγγρού».
Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου τόμος Α’ σ. 222
Στις αρχές Ιανουαρίου 1907, ετελέσθηκαν τα εγκαίνια της Σχολής Τυφλών στην Καλλιθέα. Πρώτη Διευθύντρια της Σχολής, διορίσθηκε η Ειρήνη Λασκαρίδου.
Το όνομα του Δροσίνη δεν υπάρχει μέσα στα πρώτα μέλη του Ιδρύματος. Κατά τη συνήθειά του έμεινε μακριά, απλώς θεατής και όταν ρωτήθηκε γιατί, απάντησε: «Από εδώ βοηθώ πιο σωστά». Υποστήριζε πάντα ότι τα πολλά εγκώμια αδικούν το έργο , όσο και οι υπερβολικές κατακρίσεις.
Για το μεγάλο έργο αυτό, δεν δέχτηκε καμιά τιμητική θέση στο πρώτο συμβούλιο του Ιδρύματος, μόνο συνέχισε να φροντίζει τους τυφλούς.
Φρόντισε επίσης την επαγγελματική αποκατάστασή των.
Πρέπει γενικά να πούμε, ότι ο Δροσίνης δεν συγκινήθηκε ποτέ από τα εγκώμια και τους θαυμασμούς …. Δεχόταν του επαίνους μόνο όταν το άξιζε πραγματικά. Ο ποιητής λέει:
«Φρικτό μαρτύριο να νομίζης πως
έχεις άδικο και να χαίρεσαι
κάτι καλό που δεν τ ‘ αξίζεις».
Οι αδελφοί Άμπετ στην Αίγυπτο
Ο Κ. Άμαντος στο Ημερολόγιο της Μεγάλης Ελλάδος στις σελίδες 67-77 αναφέρεται στην Αμπέτειο Σχολή λέγοντας, ότι υπήρξε η πλουσιότερη Σχολή της Ανατολής και η σημασία της για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου ήταν ανεκτίμητη. Οι αδελφοί Άμπετ πράγματι προσέφεραν πολλά στο Ελληνικό έθνος.
ΣΕΒΑΣΤΟΠΟΥΛΕΙΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ 1908
ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ (απέναντι από το Μαιευτήριο της ΕΛΕΝΑΣ)
Η Σεβαστοπούλειος Σχολή με φοίτηση τριετή, πρόσφερε παιδεία και τεχνική κατάρτιση σε παιδιά ηλικίας 12-14 ετών.
Στη Σχολή έμπαινε κανείς με εισαγωγικές εξετάσεις και ως διπλωματούχος μπορούσε να δουλέψει σ’ όποιον τεχνικό κλάδο ήθελε. Τα μαθήματα ήταν Θρησκευτικά, Ελληνικά, Ιστορία, Γεωγραφία, Αριθμητική, Γεωμετρία, Φυσική και Χημείο.
Τα εργαστήρια ήταν Μηχανουργείο, Σιδηρουργείο, Ξυλουργείο, Ωρολογοποιείο, Ηλεκτροτεχνικό, Πλαστικής, Επιπλοποιίας, Ραδιοτεχνικό, και Γαλβανοπλαστική.
Για τα παιδιά που φοιτούσαν, το πρωί υπήρχε γάλα και το μεσημέρι συσσίτιο (ελαφρύ γεύμα).
Ο Δροσίνης αγωνίστηκε να δει το όνειρό του να πραγματοποιείται. Όταν ο Σεβαστόπουλος πρότεινε να χρηματοδοτήσει «το όνειρο αυτό» μέσω του Σ.Ω.Β., ο Δημήτριος Βικέλας είπε μπροστά στο δωρητή:
Κύριε Δροσίνη το ΕΡΓΟΝ ΕΙΝΑΙ ΙΔΙΚΟΝ Σας. Αναπτύξτε τις ιδέες σας.
Ο Δροσίνης κλείνοντας την αναφορά του είπε:
– Η επιθυμία και η ευχή όλων μας είναι να αποκτήσει η Ελλάδα μορφωμένους τεχνίτες.
Η Σεβαστοπούλειος Σχολή επιτάχθηκε από το κράτος για πολλούς μήνες κατά το 1913. Ο Σύλλογος έθεσε στη διάθεση της Επιτροπής Περιθάλψεως τα γραφεία και τις αίθουσές του και κατόπιν φιλοξένησε τον «Ερυθρό Σταυρό» για τα μαθήματα της Σχολής Νοσοκόμων.
Το 1915 -1916 επιτάχθηκε και πάλι για στρατωνισμό εφέδρων.
Αργότερα στο ίδιο κτίριο στεγάστηκαν το 6ο Τεχνικό Εσπερινό Λύκειο, το 7ο Τεχνικό Εσπερινό Λύκειο, το 3ο Τεχνικό Εσπερινό Λύκειο, η 1η ΣΕΚ. Σήμερα στο ΣΠΙΤΑΚΙ υπάρχουν τα γραφεία του Σ.Ω.Β.
ΛΑΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 1924 -1938
ΕΣΠΕΡΙΝΑΙ ΟΜΙΛΙΑΙ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Εντός του κτιρίου ο Γ. Δροσίνης οργάνωσε ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ και ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ. Δίδασκαν Ελληνες και ξένοι καθηγητές σε κυρίες, δεσποινίδες και εργαζόμενες γυναίκες. Στα χρόνια αυτά οργανώθηκαν ομιλίες για τις Μητέρες και αναπτύχθηκαν από καθηγητές τα ακολούθα μαθήματα:
• Υγιεινή στα βρέφη, τα νήπια, τα παιδιά και στις μητέρες.
• Πρώτες βοήθειες.
• Ψυχολογία του παιδιού, της νέας και της ώριμης γυναίκας.
Ο Σύλλογος συνεργάστηκε με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Οι ομιλίες είχαν εξαιρετική επιτυχία. Η πρώτη σειρά {1924) η δεύτερη (1925) και το 1926-1927 λειτούργησε φροντιστήριο μόνο τον Απρίλιο και Μάϊο.
• Το 1928 άρχισαν τα μαθήματα τον Ιανουάριο και παρατάθηκαν μέχρι τον Μάρτιο. Ομιλητές ήταν η ιατρός Άννα Κατσίγρα με θέμα: Τι πρέπει να γνωρίζει η κόρη περί του φύλου της. Ο Ι. Χρυσάφης περί της γυναικείας Γυμναστικής, η Ζωή Φράγκου περί της Κοινωνικής Αγωγής, η Ελμίνα Παντελάκη περί της Οικογένειας ως κοινωνικού παράγοντος.
Η συρροή ακροατριών υπήρξε τόσο μεγάλη ώστε παρέστη ανάγκη να γίνουν δύο τμήματα. Από την 1η Απριλίου λειτούργησε το φροντιστήριο μέχρι το καλοκαίρι.
• Το 1919 προστέθηκαν μαθήματα για μαθήτριες και εργαζόμενες.
• Το 1930 δεν γίνονταν δεκτές όλες οι γυναίκες, που ήθελαν να παρακολουθήσουν τα μαθήματα, λόγω ελλείψεως χώρου.
• Το 1933 – 1934 προστέθηκαν ώρες Συμβουλευτικού χαρακτήρα για τους γονείς.
• Το 1935 προσετέθηκε Σειρά ΠΡΩΙΝΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ για νέες γυναίκες.
• Το 1935-1936 εξακολούθησαν τα Απογευματινά και τα Πρωινά μαθήματα με αυξάνουσα ολοένα επιτυχία.
• Το 1937 αποφασίστηκε να συσταθεί ένα ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΜΟΡΦΩΣΕΩΣ σε συνεργασία με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό. Το κέντρο θα είχε δύο τμήματα, το πρώτο τμήμα για μητέρες και το δεύτερο τμήμα για νέες γυναίκες.
• Το 1938 ΤΑ – 81Λ προστέθηκε ένα τρίτο τμήμα για εργαζόμενες.
Ο Απ. Δοξιάδης επίσης άρχισε μαθήματα σε άνδρες με τον τίτλο: ΒΙΟΛΟΓΙΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΙ.
Ο Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΣΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ
Βασ. Διάταγμα 26 Ιούν. 1908-1926 – 18 χρόνια
O Δροσίνης υπηρέτησε στο Υπουργείο αυτό δεκαοκτώ χρόνια, με μια διακοπή από το Δεκέμβριο του 1920 έως το Σεπτέμβριο του 1922.
Υπήρξε: Τμηματάρχης και Γενικός Επιθεωρητής της Δημοτικής Εκπαιδεύσεως, με βοηθούς μόνο δύο υπαλλήλους, Τμηματάρχης της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και Διευθυντής του Εθνικού Μουσείου Κοσμητικών Τεχνών.
«Σπρώχνοντας μαλακά το αυλάκι της μοίρας», όπως λέει ο ίδιος, βρέθηκε το 1908 στο Υπουργείο Παιδείας. Ο συμμαθητής του στο Βαρβάκειο, ο υπουργός Σπύρος Στάης, γνωρίζοντας καλά τις ικανότητες του φίλου του, επέμεινε και κατάφερε να τον φέρει δίπλα του.
ΦΕΚ 280Α, 8/11/1908 O Δροσίνης του προτείνει να κάνουν ένα έργο εθνικής σημασίας, την έκδοση του ΙΣΤΟΡΙΚΟY ΛΕΞΙΚΟY ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ πράγμα που δέχθηκε ο Υπουργός και το οποίο ανατέθηκε στον γλωσσολόγο Γεώργιο Χατζιδάκι. Σε πλήρη δράση ο Ποιητής, τακτοποιεί τα διαδικαστικά, χρηματοδοτεί το εγχείρημα με το κληροδότημα του Δωρίδη, εγκαθιστά τα γραφεία της σύνταξης στο ισόγειο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και φροντίζει να υποστηρίξει το έργο με μια σειρά νόμων, που πέρασε με την εισήγηση του υπουργού Σπ. Στάη. (Βασ. Διάταγμα 17/9/1908 σελ. 1053).
ΦΕΚ 239Α, 19/9/1908 Δικαίως ο Στάης του είπε: «Καλά έκανα και σε πήρα κοντά μου» -Την ίδια χρονιά ιδρύει το Πρώτο ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ. (Καθιερώνεται η υγιεινή στα σχολεία, σχολίατροι, πρωτοποριακά όργανα για μέτρηση, ζύγιση, παρακολούθηση της υγείας των μαθητών, εμβόλια για μεταδοτικές νόσους, άδειες εκπαιδευτικών, φωτισμό αιθουσών, κλπ.)
ΦΕΚ 216Α, 6/8/1908 Την ίδια χρονιά επίσης ίδρυσε ΓΡΑΦΕΙΟ ΓYΜΝΑΣΤIΚΗΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΒΟΛΙΑΣ. Η φοίτηση των γυμναστών έγινε υποχρεωτική και διετής. Οι γυμναστές εκπαιδεύτηκαν στη Σουηδία, τα γυμναστήρια εξοπλίστηκαν με ειδικά όργανα και η γυμναστική έγινε υποχρεωτικό μάθημα στα σχολεία.
ΦΕΚ 245, 25/9/1908 Καθιερώνει την ημέρα της εορτής της ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ στα σχολεία, με παράλληλη εκλογή σημαιοφόρου και παραστατών.
ΦΕΚ 296Α, 16/12/1909 Θεσπίζει τα «Συγγραφικά Δικαιώματα».
Ο Όθων Σταθάτος, πρώτος Έλληνας εφοπλιστής, ίδρυσε εμπο-ροναυτική Σχολή στην Ιθάκη. 0 Δροσίνης τον βοήθησε ουσιαστικά για την ολοκλήρωση της τόσο στην οργάνωση όσο και στον εφοδιασμό της με τέλεια διδακτικά όργανα.
ΦΕΚ 68Α, 5/2/1910 Αναδιοργανώνει ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ με κρατική επιχορήγηση 150.000 δρχ. για την αγορά των πινάκων του Νικ. Γύζη και την προικίζει με 30,000 δρχ. ετησίως, προσλαμβάνοντας επαρκές τεχνικό προσωπικό.
ΦΕΚ 95Α, 11/3/1910 Διαχωρίζει το ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ από το ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ.
Το αναδιοργανώνει με επικεφαλής το ζωγράφο Γ. Ιακωβίδη, το γλυπτή Κ. Δημητριάδη και το Γάλλο αρχιτέκτονα Εμπράρ.
16/3/1910: ΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΙ Πανελληνίους Σκοπευτικούς Αγώνες: ΤΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
ΦΕΚ 325, 10/11/1914 Ιδρύει το ΩΔΕΙΟ στη Θεσσαλονίκη, το οποίο σύντομα αποκτά δικό του οίκημα με την οικονομική βοήθεια του κράτους.
1914: Ιδρύεται ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ ως ανεξάρτητο τμήμα. Ο Δροσίνης αναλαμβάνει την οργάνωση του, γίνεται Διευθυντής του μέχρι τις 21/12/1920, οπότε πέφτει η κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου και απολύεται. Το τμήμα μετά την απομάκρυνση του καταργείται.
ΦΕΚ 410, 20/12/1914 Καθιερώνει το ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ ΜΕΤΑΛΛΙΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ και φροντίζει ο ίδιος, κατά την συνήθεια του,για κάθε λεπτομέρεια, μέχρι και την παραγγελία στο Παρίσι του σχεδίου του μεταλλίου, το οποίο φιλοτέχνησε ο γλύπτης Κώστας Δημητριάδης. Το 1927 η απονομή του μεταλλίου θα περάσει στη δικαιοδοσία της Ακαδημίας Αθηνών. Εφεξής θα ονομάζεται ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ.
1914: Υποστηρίζει το ΕΘΝΙΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ, το ΩΔΕΙΟΝ και το ΤΑΜΕΙΟΝ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ των θεατρικών συγγραφέων.
ΦΕΚ 347, 25/11/1914 Αναδιοργανώνει το ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ ΚΑΙ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΜΟΥΣΕΙΟΝ, ενισχύοντας τα οικονομικά και το προσωπικό του.
Νόμος 380/1914 (σελ. 353) ΠΕΡΙΣΥΝΕΛΕΓΗΣΑΝ για πρώτη φορά και ΣΥΝΕΣΤΗΘΗΣΑΝ ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ TOT ΚΡΑΤΟΥΣ. (στην υπηρεσία αυτή υπήρχαν και τα ΑΡΧΕΙΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ, Κρήτης και Σάμου).
ΦΕΚ 325Α, 10/11/1914 Οργανώνει ΤΡΕΙΣ ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ στο Ζάππειο και στον Παρνασσό.
ΦΕΚ 325, 10/11/1914 Εκπονεί σχέδιο για το χώρο «Διαρκούς Καλλιτεχνικής Εκθέσεως» στον περίβολο της Βουλής. Το σχέδιο λόγω του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν πραγματοποιήθηκε.
ΦΕΚ 356, 2/12/1914 Συστήνει ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ με σκοπό την περισυλλογή και διάδοση δημοτικών τραγουδιών και χορών.
Ο πόλεμος σταμάτησε το έργο, αλλά παρέμειναν 5.000 δρχ. στην Εθνική Τράπεζα για τη συνέχιση του σκοπού αυτού αργότερα.
Επιμελείται ΤΗΝ ΙΔΡΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ σε όλη την Ελλάδα, αρχής γενομένης από την Θεσσαλονίκη, και για πόλεις άνω των 30.000 κατοίκων. (Γνωστό είναι ότι στη Σάμο το 1917 λειτούργησε Δημ. Βιβλιοθήκη).
ΦΕΚ 95, 11/3/1915 Αναδιοργανώνει ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ1 με κρατική χορηγία 100.000 δρχ., σύμφωνα με τρ πρότυπο της βιβλιοθήκης των Βρυξελλών.
ΦΕΚ 25, 11/3/1915 Χάρις στον Δροσίνη εγκρίνεται κρατική επιχορήγηση 100.000 δρχ. για την αποκατάσταση του ΩΔΕΙΟΥ του ΗΡΩΔΕΙΟΥ, ώστε να δίνονται συναυλίες και παραστάσεις αρχαίου θεάτρου. Ο προγραμματισμός ήταν να τοποθετηθούν μάρμαρα παλαιάς κοπής και μια φορητή ξύλινη σκηνή.
ΦΕΚ 85, 18/04/1918 Ιδρύει ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ με σκοπό την περισυλλογή και τη διάσωση των παραδόσεων και λαογραφικών αντικειμένων.
ΦΕΚ 204, 21/09/1918 Ιδρύει στην ΥΔΡΑ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ.
ΦΕΚ 101, 9/5/1918 Ιδρύει ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ, με την ονομασία ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΧΕΙΡΟΤΕΧΝΗΜΑΤΩΝ, με σκοπό την περισυλλογή των κατά τόπους υφαντών, πλεκτών και κεντημάτων. Προσθέτει άμφια, έργα ελληνικής βιοτεχνίας, δισκοπότηρα, σκεύη λαϊκής τέχνης, ροδιακά πιάτα, κοσμήματα, όπλα, πιστόλια, γιαταγάνια, παλάσκες κ.ά, αντικείμενα που χάνονταν από μέρα σε μέρα. Τα πρώτα αποκτήματα συγκεντρώνονται σ’ ένα δωμάτιο του παραρτήματος του Υπουργείου.
ΦΕΚ 148Α, 3/7/1920 Θεσπίζει ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ των Λογοτεχνών και Θεατρικών Συγγρα-φέων και πετυχαίνει την Είσοδο της Ελλάδος στην Διεθνή ΕΝΩΣΗ ΤΗΣ ΒΕΡΝΗΣ, κατάκτηση σπουδαία και αυτή. (Παρέστη στην εκδήλωση).
24/9/1923 Με μεγάλο κόπο βρίσκει το κατάλληλο μέρος για το Λαογραφικό Μουσείο, το Τζαμί του Τζισταράκη στην πλατεία Μοναστηρακίου.
Η αρχαιολογική εταιρεία επισκευάζει το κτίριο και πολλές συλλογές μεταφέρονται από το δωμάτιο του Υπουργείου και από άλλα μέρη, στο νέο Μουσείο.
Ο Δροσίνης το εμπλουτίζει με δωρεές φίλων και με αντικείμενα αξίας που βρέθηκαν σε κασέλες στο Κεντρικό Ταμείο του Κράτους. Του αλλάζει την ονομασία σε ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΟΣΜΗΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ και αναλαμβάνει ο ίδιος τη διεύθυνση του. Με τα κλειδιά στην τσέπη, δουλεύει ώρες ατελείωτες, μέρες, νύχτες, καθημερινές και γιορτές.
«Ο κόσμος έρχεται και τα μάτια του γεμίζουν ομορφιά», λέει ο ίδιος.
Όταν παραιτείται το 1926 και φεύγει από το Μουσείο αυτό, που τόσο αγάπησε και «που τόσο πόνεσε σαν υστερνό παιδί του», όπως λέει πάλι ο ίδιος, δεν το αφήνει έκθετο στους πέντε δρόμους, αλλά το παραδίδει σε άξια γυναικεία χέρια, που το αγκάλιασαν με μητρική στοργή, τα χέρια της Άννας Αποστολάκη.
Από το κεφάλαιο που αφιερώνει ο Γ. Δροσίνης «Στα Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου» γι’ αυτό το Μουσείο, αντιγράφω τις ακόλουθες παραγράφους:
Αναλυτικότερα, κάποιες από τις δράσεις του μέσω του Υπουργείο ήταν οι εξής:
α) Η ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ. 1908.
Το 1908. Κατόπιν εισηγήσεως του Γ. Δροσίνη καθιερώνεται η ημέρα της εορτής της Εθνικής Σημαίας στα σχολεία. Με την έναρξη των μαθημάτων, θα γίνεται παράλληλη εκλογή σημαιοφόρου και παραστατών, και θα αποτείεται φόρος τιμής στη Σημαία μας.
Β. Διάταγμα (22 Σεπτ.) ΦΕΚ 245/ 26-9-1908.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α΄ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
«Επιθυμούντες όπως η αγωγή των ελληνοπαίδων βάσιν έχη την προς την πατρίδα αφοσίωσιν των πολιτών του μέλλοντος, εγκρίνομεν όπως καθ΄ άπαντα των αρρένων τα σχολεία του Κράτους, της δημοτικής και της μέσης εκπαιδεύσεως, η ημέρα της ενάρξεως των ετησίων μαθημάτων καθιερωθή εν τοις εκπαιδευτηρίοις ως ημέρα εορτής της εθνικής σημαίας, του ιερού της πατρίδος συμβόλου, του οδηγούντος τα τέκνα αυτής εις τους υπέρ της αμύνης και της δόξης αυτής αγώνας και εμπνέοντας τας υπερτάτας υπέρ της πατρίδος θυσίας».
β) Η ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΚΟΠΟΒΟΛΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ. 1908
To 1908 κατόπιν εισηγήσεως του Γ. Δροσίνη ιδρύεται ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΟΒΟΛΙΑΣ. Η γυμναστική γίνεται υποχρεωτικό μάθημα στα σχολεία. Η φοίτηση των γυμναστών γίνεται υποχρεωτική και διετής. Οι γυμναστές εκπαιδεύονται στη Σουηδία. Τα γυμναστήρια εξοπλίζονται με ειδικά όργανα. Η σκοποβολή μπαίνει ως μάθημα στους γυμναστές και στις τελευταίες τάξεις του γυμνασίου των σχολείων αρρένων.
γ) ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ. 1908
1908. Ο δημιουργός του λεξικού είναι ο Γ. Χατζιδάκις, ο οποίος αξιώθηκε πριν πεθάνει να δει τυπωμένη την αρχή του σε δύο τόμους.
ΦΕΚ 280, Α8/11/1908. Ο Δροσίνης πρότεινε στον Σπύρο Στάη να κάνουν ένα έργο εθνικής σημασίας, την έκδοση του ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ, πράγμα που δέχθηκε ο Υπουργός και το οποίο ανατέθηκε στον γλωσσολόγο Γεώργιο Χατζιδάκι. Ο Στάης έστειλε αντίγραφο της πρότασης του Δροσίνη στον πρωθυπουργό Θεοτόκη. Ο διάδοχος Κωνσταντίνος το υπέγραψε. Σε πλήρη δράση ο Δροσίνης, τακτοποιεί τα διαδικαστικά, χρηματοδοτεί το εγχείρημα με το κληροδότημα Δωρίδη, εγκαθιστά τα γραφεία της σύνταξης στο ισόγειο της Εθνικής Βιβλιοθήκης και φροντίζει να υποστηρίξει το έργο με μια σειρά νόμων, που πέρασε με την εισήγηση του υπουργού Σπ. Στάη (Βασ. Διάταγμα 17/9/1908 σ. 1053).
Δικαίως ο Στάη του είπε: «Καλά έκανα και σε πήρα κοντά μου».
Όταν ιδρύθηκε η Ακαδημία πέρασε η έκδοση του λεξικού στη δικαιοδοσία της.
δ) ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ. 1908
ΦΕΚ 239Α, 9/9/1908. Την ίδια χρονιά ο Δροσίνης ιδρύει το πρώτο ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΥΓΙΕΙΝΗΣ. (καθιερώνεται η υγιεινή στα σχολεία, σχολίατροι, πρωτοποριακά όργανα για μέτρηση ύψους, ζύγιση, παρακολούθηση της υγείας των μαθητών, εμβόλια για μεταδοτικές νόσους, άδειες εκπαιδευτικών, φωτισμός αιθουσών, και άλλα πολλά.)
Οι στόχοι ήταν:
1) Επιθεώρηση των διδακτηρίων, των διδακτικών οργάνων, των
δημοσίων και ιδιωτικών σχολείων.
2) Η από των μεταδοτικών και μολυσματικών νόσων, προφύλαξη των μαθητών στα σχολεία.
3) Η επί της υγείας των μαθητών και της καθόλου σωματικής και διανοητικής αναπτύξεως αυτών επαγρύπνηση.
4) Η διάδοση εις το λαό των θεμελιωδών γνώσεων της Υγιεινής και επικαίρων υγιεινών παραγγελμάτων δια των διδασκόντων και των διδασκομένων.
ε) ΕΘΝΙΚΟΝ ΑΡΙΣΤΕΙΟΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΩΝ 1914.
Το 1913 με Πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο και υπουργό τον επιδέξιο Γιάννο Τσιριμώκο, έγινε δεκτή η πρόταση του Γεωργίου Δροσίνη για το «Βασιλικόν Μετάλλιον των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών» (Νόμος 440 20.12.1914), με την ευκαιρία της επετείου των 25 χρόνων γάμου του Βασιλέα Κωνσταντίνου με τη Βασίλισσα Σοφία.
Ο Δροσίνης γράφει στα «Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου»: τόμος Δ΄σ. 232.
«Με τον ανοικτόκαρδο Ρουμελιώτη τον λέβέντη Γιάννο, όπως τον λέγαμε, συνεργάσθηκα πολύ γιατί είχαμε την υποστήριξη της Βουλής και το προσωπικό ενδιαφέρον του Βενιζέλου για τα Γράμματα και τας Τέχνας. Επήγαινα τις πρωϊνές ώρες και τον εύρισκα στο Ξενοδοχείον των Αθηνών που εκατοικούσε. Με δέχουνταν με τα νυκτικά του. Όχι σαν υπουργός με τμηματάρχην, αλλά σαν δυο φίλοι στενοί, σ’ ένα τραπεζάκι μπροστά καθισμένοι, καταρτίζαμε σε νομοσχέδια και διατάγματα το προοδευτικόν μας πρόγραμμα. Ο Γιάννος τα έπαιρνε φρέσκα φρέσκα σαν νεόκοπα άνθη, και τα ανακοίνωνε χειρόγραφα ακόμη, αδακτυλογράφητα στον Πρόεδρο, στον Βενιζέλο. Και ύστερα ήρχουνταν στο Υπουργείο και μ’ έκραζε να μου πη: ‘ Ενθουσιασμένος ο Πρόεδρος και σε συγχαίρει για την ωραία ιδέα’.
Έτσι εδέχθη ο Βενιζέλος και την πρότασιν για το Βασιλικόν Μετάλλιον των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών, που με την πολιτειακή μεταβολή άλλαξε όνομα και έγινε Εθνικόν Αριστείον, απονεμόμενον από την Ακαδημία Αθηνών».
Στα πρώτα χρόνια, το βραβείο απονεμήθηκε κάθε 2 χρόνια εναλλάξ, σε μουσικοσυνθέτες και λογοτέχνες, σε γλύπτες και ζωγράφους. Η απονομή των Αριστείων γίνονταν από εκείνους οι οποίοι είχαν ήδη βραβευτεί.
Το 1922 απονεμήθηκαν αθρόα τα βραβεία αυτά και μειώθηκε έτσι το κύρος τους.
Το 1925 τιμάται ο ίδιος ο Δροσίνης με το Εθνικό Αριστείο των Γραμμάτων και των Τεχνών.
Στις 26 Μαρτίου 1926, η απονομή των βραβείων ανατέθηκε στη δικαιοδοσία της Ακαδημίας Αθηνών. Μετονομάστηκε σε Εθνικόν Αριστείον Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών και απέκτησε πάλι το κύρος του.
στ) Ο ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΑΠΟΣΠΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΤΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 1910.
ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ
Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα (ΑΣΚΤ), ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 1837, μόνο στα χαρτιά. Λειτούργησε από το 1843 ως παράρτημα της Σχολής Βιομηχανικών Σπουδών, με τίτλο ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ έως το 1910 που αποσπάστηκε και αποτέλεσε ανεξάρτητη Σχολή Μέσης Εκπαίδευσης. Αργότερα με το νόμο 4791 του 1930, το Ίδρυμα προήχθη σε Ανωτάτη Σχολή ισότιμη με το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Είναι αυτοδιοικούμενο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου και λειτουργεί με την εποπτεία του Κράτους. Σκοπός της, είναι να αναπτύσσει τις καλλιτεχνικές δεξιότητες των φοιτητών και να τους παρέχει τις αναγκαίες θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις γύρω από τις εικαστικές τέχνες μέσω της διδασκαλίας και της έρευνας και να συμβάλλει στην κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη του τόπου.
Η Σχολή περιλαμβάνει τρία τμήματα: τη Ζωγραφική, Γλυπτική και Χαρακτική. Η φοίτηση είναι τετραετής. Παράλληλα με τα τεχνικά μαθήματα διδάσκονται και θεωρητικά, όπως η Ιστορία της Επιστήμης και Τέχνης.
Παραρτήματα της Σχολής λειτουργούν στη Μύκονο, Ύδρα, Δελφούς και μετά την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου και στη Ρόδο.
Η Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών διαθέτει επίσης έξι Καλλιτεχνικούς Σταθμούς. Είναι οι Καλλιτεχνικοί Σταθμοί των Δελφών, της Μήθυμνας Λέσβου, της Μυκόνου, του Ρεθύμνου, της Ρόδου, της Ύδρας. Επίσης πρόσφατα περιήλθε στην ιδιοκτησία της, από κληροδότημα ο Καλλιτεχνικός Σταθμός Πάρου, που δεν λειτουργεί προς το παρόν.
ζ) ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ 1914.
Το Νοέμβριο του 1914 ιδρύεται το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο με σκοπό να περιλάβει έργα βυζαντινής και χριστιανικής τέχνης, από τους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού μέχρι την ίδρυση του Ελληνικού βασιλείου. Το Μουσείο αυτό στεγάστηκε εκεί όπου λειτουργεί έως σήμερα στο μέγαρο επί της λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας 22, πρώην ιδιοκτησία της Δουκίσσης της Πλακεντίας. (- ΗΛΙΟΣ 7 σ. 1334 -). Ο Γ. Δροσίνης το αναδιοργανώνει με νέο νόμο, ενισχύοντας το διοικητικό και τεχνικό προσωπικό και φροντίζοντας να εγκριθεί το ποσό των 25.000 δρχ. έναντι 10.000, που έπαιρνε. Επίσης του χορηγείται ένα σεβαστό εφ’ άπαξ ποσό για την απόκτηση της πολύτιμης συλλογής εικόνων ΚΟΛΥΒΑ (- ΕΑ – ΔΗ 71 σ. 120/7-).
η) ΩΔΕΙΟ ΗΡΩΔΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ. 1915 ΦΕΚ. 25, 11/3/1915.
Ο Γ. Δροσίνης αγάπησε τη μουσική και επηρεάστηκε από τον Γεώργιο Νάζο και υιοθέτησε πολλές ιδέες του.
Ο Γεώργιος Νάζος σπούδασε στο Μόναχο. Το 1890 έρχεται στην Ελλάδα και γίνεται Διευθυντής στο ΩΔΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ. ΤΟ 1918 ιδρύει το «ΘΕΑΤΡΟ ΩΔΕΙΟ» πρόδρομος της Λυρικής Σκηνής.
Ο Γ. Νάζος ονειρευόταν να χρησιμοποιήσει το ΗΡΩΔΕΙΟ για συναυλίες. Ένθερμος υποστηρικτής ο Δροσίνης από τη θέση του στο Υπουργείο Παιδείας φρόντισε την διασκευή του αρχαίου αυτού Ωδείου με μάρμαρα παλιάς κοπής, πύριννες πέτρες και την κατασκευή ξύλινης σκηνής, ώστε να απομακρύνεται το χειμώνα εύκολα. Εγκρίθηκε επιχορήγηση 100.000 δρχ. για την αποκατάσταση του Ωδείου, και για την χρηματοδότηση του ΗΡΩΔΕΙΟΥ εξασφάλισε την επιβολή πρόσθετου τέλους επί των εισιτηρίων των δημοσίων θεαμάτων.
θ) ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ – ΘΕΑΤΡΟ ΩΔΕΙΟΥ- ΤΑΜΕΙΟ ΠΕΡΙΘΑΛΨΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΕΩΣ ΤΩΝ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ. (ΕΛ. ΔΗ. 716/11).
Από το μεγάλο και συνεχές έσοδο από το τέλος επί των εισιτηρίων στήριζε και επιχορηγούσε ετησίως τα ανώτερα ΩΔΕΙΑ και τους θεατρικούς συγγραφείς.
Μελέτη 2004 Σ.Ω.Β. σ. 425.
ι) ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΘΗΝΩΝ. 1915
Το κτίριο ανοικοδομήθηκε με δωρεά των αδελφών Βαλλιάνων.
ΦΕΚ 18/12/1867: ΙΔΡΥΣΗ της Εθνικής Βιβλιοθήκης Αθηνών.
ΦΕΚ 30/11/1909: Τροποποίηση του Β΄ εδαφίου του 3ου άρθρου.
ΦΕΚ 19/3/1910: Νέα τροποποίηση σε κάποιες διατάξεις.
ΦΕΚ 11/3/1915: Με την φροντίδα του Γ. Δροσίνη ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΝΕΤΑΙ
Η ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΑΘΗΝΩΝ με κρατική χορηγία 100.000 δρχ., σύμφωνα με το πρότυπο της βιβλιοθήκης των Βρυξελλών.
Ια) ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ 1914.
Ο Γ. Δροσίνης επιμελήθηκε ακόμη την ίδρυση ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ σ’ όλη την Ελλάδα, αρχής γενομένης από την Θεσσαλονίκη, και τον επόμενο χρόνο την Ανδριανούπολη.
Δημιουργεί βιβλιοθήκες σε πόλεις με πάνω από 30.000 κατοίκους.
Ιβ) ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ – ΤΖΑΜΙ ΤΖΙΣΤΑΡΑΚΗ. 1918
ΕΘΝΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΚΟΣΜΗΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ.
Με την πολιτειακή μεταβολή της 11ης Σεπτεμβρίου 1922, ο Γ. Δροσίνης ανέλαβε τη διεύθυνση του Μουσείου «Ελληνικών Χειροτεχνημάτων», το οποίο οργάνωσε στο Τζαμί που βρίσκεται στη Πλατεία Μοναστηρακίου.
Το τζαμί κτίστηκε το 1759 από τον Τούρκο Βοεβόδα Τζισταράκη. Κατασκευάστηκε με υλικό παρμένο από παλιά κτίρια. Για το μαρμαροκονίασμα των τοίχων, ανατινάχτηκε η 17η κολώνα του Ναού του Ολυμπίου Διός! Το γεγονός αυτό σημάδεψε τη ζωή των Ελλήνων σε σημείο που να χρησιμοποιείται ως χρονική αφετηρία, ενώ παράλληλα θεωρήθηκε κακός οιωνός για τον Τζισταράκη, γεγονός το οποίο εκμεταλλεύτηκε ένας Τούρκος ανταγωνιστής του και τον δολοφόνησε. Το απέδωσε δε στις προκαταλήψεις των Ελλήνων.
Μετά την επανάσταση, χρησιμοποιήθηκε για συνελεύσεις και αργότερα, μετά από πιέσεις του Γ. Δροσίνη μετατράπηκε σε Μουσείο «Ελληνικών Χειροτεχνημάτων». Το αρχαιολογικό τμήμα διόρθωσε το τζαμί και διασκεύασε το εσωτερικό του σύμφωνα με σχέδιο του καθηγητή Ορλάνδου, για να περισυλλέξει σ’ αυτό χειροτεχνήματα που φυτοζωούσαν σε μία αίθουσα ενός Υπουργείου.
Ο Δροσίνης το μετονόμασε σε “Εθνικό Μουσείο Κοσμητικών Τεχνών”. Ο ίδιος γράφει στα «Σκόρπια Φύλλα της Ζωής μου» στο Ημερολόγιο του:
«Με την πολιτειακήν μεταβολή, που μ’ επανέφερε στο Υπουργείον, ανέλαβα την διεύθυνση του Μουσείου, εγώ ο ίδιος, για να το νεκραναστήσω. Από το Τμήμα Γραμμάτων και Καλών Τεχνών, ελοξοδρόμησα στο – Εθνικόν Μουσείον των Κοσμητικών Τεχνών – δηλαδή από το Γραφείον του Υπουργείου, πήγα στο Τζαμί και από Τμηματάρχης έγινα ….. Χότζας……….»
Ο Δροσίνης συνεχίζει: «Τα 3 χρόνια, που το διεύθυνα, έζησα κάτω από τον πανύψηλον θόλον του, ώρες και μέρες συνάζοντας και ταξινομώντας πολύτιμα αποκτήματα τα περισσότερα από δωρεά ….. ……
Ο αρχαιολόγος Κουρουνιώτης με εβοήθησε για τον πλουτισμόν του Μουσείου του Τζαμιού με τις συλλογές του Μουσείου της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας που είχαν καταρτισθή από τον ακούραστο ζήλο του Λαμπράκη, που εγύριζε στα μοναστήρια και στις εκκλησίες των επαρχιών και έσωζεν από την καταστροφήν και την αρπαγήν βαρύτιμα Ευαγγέλια, πλουσιώτατα άμφια, χρυσοκέντητους επιταφίους, αργυρόχρυσα δισκοπότηρα και πάσης φύσεως μετάλλινα και ξύλινα σκεύη λαϊκής τέχνης.
Μία δωρεά ροδιακών πιάτων του Τραπάτζαλη, εστόλισε τους απάνω τοίχους της γαλαρίας. Σε δύο μεγάλες περιστρεφόμενες βιτρίνες εκρεμάσθησαν μεγαλύτερα χειροτεχνήματα. Τα μικρότερα σε γυαλοσκέπαστα ερμάρια ολόγυρα στην γαλαρία. Στους τοίχους εκρεμάσθησαν εικόνες και κάτω από την γαλαρία πολυέλεοι εκκλησιών … … …..
Μαζί μ’ αυτά και πολλά λαϊκά στολίδια γυναικών, γιουρντάνια, βραχιόλια, σκουλαρίκια κλπ. … … ...
Το απέραντο κενόν με τον πανύψηλον θόλον του εγέμισε και η θέα
σ’ εκείνον που επρωτόμπαινε από την μεγάλην εξώπορτά του, παρουσιάζουνταν επιβλητική, μεγαλόπρεπη, πολύχρυση, αστραφτερή, φωτολουσμένη από τα περίγυρα παράθυρα. Ώρες και ώρες έζησα εκεί κατάμονος με κλειδωμένη την πόρτα. Μόλις επερνούσα το κατώφλι του, άφηνα πίσω τη σύγχρονη ζωή και εγύριζα, σαν οδοιπόρος του χρόνου, αιώνες πίσω και σαν ταξιδιώτης των τόπων από παλάτια σε καλύβια και από μοναστήρια σε κλέφτικα λημέρια. Και πόσες χρονιάρες μέρες, Χρισούγεννα και Λαμπρή, ενώ οι άλλοι χριστιανοί εμαζεύονταν στις εκκλησίες καλεσμένοι από τις βροντερές καμπάνες, ελειτουργήθηκα άφωνα εκεί, διαβάζοντας το Ευαγγέλιον και τους ψαλμούς, από παλιά βαρύτιμα κείμενα Μοναστηριών, μπροστά σε Εσταυρωμένους και Επιταφίους, που επροσκυνήθηκαν από γενεές γενεών».
Σκόρπια Φύλλα της Ζωή μου Τόμος Β΄ σ.σ. 239 -340
Ο Γ. Δροσίνης διεύθυνε το «Τζαμί» από το 1923 μέχρι το 1926.
Το παρέδωσε με δύο πολύτιμες συλλογές:
* τη συλλογή επίπλων, σκευών από το Δανό K. PELF και
* τη συλλογή ιαπωνικών αγγείων του Σίνου.
Το 2014 στο τζαμί στεγάζεται η Συλλογή Κεραμεικών.
Ιγ) ΓΕΝΙΚΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. 1918.
Ο Γ. Δροσίνης υπήρξε ο ιδρυτής των Γενικών Αρχείων του Κράτους, που είναι έργο μεγίστης σημασίας στην Ιστορία του Έθνους. Αρχικά συγκεντρώθηκαν στα υπόγεια της Ακαδημίας Αθηνών, εκατοντάδες χιλιάδες δημόσια και ιδιωτικά ιστορικά έγγραφα και, στη συνέχεια αρχειοθετήθηκαν καταλλήλως προς έρευνα και μελέτη.
Ιδ) ΑΡΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΕΡΚΥΡΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΥΔΡΑ 1918. (ΕΛ. ΔΗ 71 Σ. 120/6).
Ταυτόχρονα με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους οργανώθηκαν τοπικά αρχεία στα δύο αυτά νησιά.
Μελέτη 2004 Σ.Ω.Β. σ. 426
Ιε) ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ. 1935.
Με πρωτοβουλία του Γ. Δροσίνη κατατέθηκε στην Εθνική Τράπεζα επαρκές ποσό «δια την υπό της επιτροπής της Εθνικής Μουσικής Συλλογής περισυλλογήν Ελληνικών ασμάτων και χορών, αποτυπωμένων επί φωνογραφικών κυλίνδρων, φωτογραφιών και κινηματογραφικών ταινιών και τούτο δια την ευρύτερην διάδοσιν αυτών των παραδοσιακών αξιών». (ΝΟΜ. Α.Κ. σ. σ. 152 – 167 Ε.Α. ΔΗ 71 σ. 120/5).
Μελέτη 2004 Σ.Ω.Β. σ. 426
Ιστ) ΩΔΕΙΟ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ.
Ο Γεώργιος Δροσίνης από τη θέση του στο Υπουργείο Παιδείας φρόντισε να ιδρυθεί ΩΔΕΙΟ στη ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. Από κοινού με το Δήμο Θεσσαλονίκης αγόρασαν κατάλληλο κτίριο, ώστε να διευρυνθεί η μόρφωση του μουσικού αισθήματος στους κατοίκους της Μακεδονίας.
(ΕΔ. ΔΗ 71, σ. 120/4).
Μελέτη 2004 Σ.Ω.Β. σ. 425
Ιζ) ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΗ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ. (ΦΕΚ 148Α, 3/7/20).
Ο νόμος για την Προστασία της Πνευματικής Ιδιοκτησίας καταρτίσθηκε από τον Γεώργιο Δροσίνη στο γραφείο του στο Υπουργείο Παιδείας, με τη συνεργασία ενός εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών (Σ.Φ.Ζ. –Δ΄ σ. 224). Με την υπογραφή αυτής της διεθνούς συμβάσεως και με την είσοδο της Ελλάδας, γι’ αυτό το σκοπό, στη Διεθνή Ένωση της Βέρνης, οι Ελληνικές πνευματικές εργασίες και δημιουργίες ωφελήθηκαν πολύ, αλλά και η Ελλάδα έπαψε πλέον να θεωρείται ληστοπειρατής ξένης πνευματικής ιδιοκτησίας. (ΕΛ. ΔΗ -71, σ. 121/16).
Ο ίδιος ο Δροσίνης αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στη Βέρνη, κατά την υπογραφή της συμβάσεως.
Ο Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ 1879 – 1949.
ΑΤΤΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΑΣΩΠΙΟΥ 1880-1881
ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ 1880-1914
ΔΕΛΤΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 1881
ΠΡΟΦΗΤΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΝ 1881-1882
ΔΙΑΠΛΑΣΙΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΩΝ 1882-1939
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ 1883
ΔΕΛΤΙΟΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 1883
ΑΤΤΙΚΟΝ ΜΟΥΣΕΙΟΝ 1884
ΚΛΕΙΩ. ΛΕΙΨΙΑ. 1885
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΣ 1886-1890
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΣΚΩΚΟΥ 1885-1917
ΠΟΙΗΤΙΚΟΣ ΑΝΘΟΣ 1887
ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 1887
ΚΑΖΑΜΙΑΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 1889
ΑΤΤΙΚΗ ΙΡΙΣ 1900+1908+1943
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ 1902-1906
ΑΡΜΟΝΙΑ ΣΜΥΡΝΗ 1903
ΑΘΗΝΑΪΚΟΝ ΛΑΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΝ 1903
ΣΦΑΙΡΑ (ΛΕΥΚΩΜΑ) 1903
ΕΘΝΙΚΟΝ ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΚΟΝ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ. ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΝ.
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ ΛΕΥΚΩΜΑ (ΣΑΒΒΙΟΥ) 1905
ΠΟΙΚΙΛΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 1906
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΑΔΕΛΦΩΝ. ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΜΕΡΣΙΝΗΣ 1909
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ ΛΕΥΚΩΜΑ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1909
ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΝ. (Ε. ΣΒΟΡΩΝΟΥ) 1910-1918
ΕΛΠΙΔΕΣ. ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΜΑΘΗΤΩΝ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1911
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑφΗΜΕΝΟΝ ΠΑΡΝΑΣΣΟΥ. (ΗΡΑΚΛΕΙΟ) 1912
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΟΝ. ΑΣΤΕΡΑ 1915
ΕΘΝΙΚΗ ΖΩΗ. ΑΘΗΝΑΙ 1920
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ (ΤΖΑΒΑΝΙΩΤΟΥ). ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΥΠΟΛΗ 1921
ΕΘΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΝ. (ΑΒΡΑΜΙΔΟΥ). ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ 1921
ΕΘΝΟΣ 1922+1931-1914 1937-1939
ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ 1923-1924
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΑ. ΝΕΑΣ ΥΟΡΚΗΣ 1923
ΔΕΛΤΙΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ 1921
ΒΡΑΔΥΝΗ 1924+1927
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΟΛΥΜΠΙΟΥ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ. 1924
ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ. ΣΚΕΡΤΣΟ 1924
ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ. (ΚΟΥΚΟΥΤΣΙΔΗ) 1924
ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1925
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΤΟΥ ΜΠΟΥΚΕΤΟΥ 1925-1926+1929
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ 1926
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 1927
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ (Σχολική Εφημερίς Γαλατά)
ΝΕΑ ΕΣΤΙΑ 1928-1932, 1936+1949
ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΝ ΛΕΥΚΩΜΑ ΤΟΥ ΠΕΡΑΝ 1927-1928 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ
ΛΕΥΚΩΜΑ ΖΩΓΡΑΦΕΙΟΥ 1928+1931,1936 ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ
ΕΜΠΡΟΣ 1929
ΑΝΔΡΙΑΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΠΟΝ 1929-1930
ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ 1930
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ 1932
40 ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗΣ ΖΩΗΣ 1934 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ
ΗΧΩ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ 1935
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 1935
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ 1935
ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 1937-1938
ΑΘΗΝΑΪΚΑ ΝΕΑ 1937
ΑΘΗΝΑΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ ΚΩΝ/ΠΟΛΗ 1940
ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟΝ.
ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ (ΒΑΙΑΝΝΟΥ) 1942
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ 1945-1946+1948
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ 1949
ΟΙ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΜΑΣ 1948
ΚΥΠΡΙΩΠΟΥΛΟ 1940
ΔΕΚΑΕΤΗΡΙΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΚΗΡΥΚΟΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ 1825-1925
ΗΩΣ 1947 (ΓΕΡΜΑΝΙΑ)
ΑΙΩΝ 1882-18
ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ 1885-1845
LE FEU. ΓΑΛΛΙΑ
Ο ΦΙΛΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΕΝ ΓΕΡΜΑΝΙΑ 1929
ΑΙΓΑΙΟΝ 1912
ΑΘΗΝΑΙ 1935
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 1928
ΠΛΕΙΑΣ 1902
ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ
Ο ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΡΑΜΠΑΓΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΜΗ ΧΑΝΕΣΑΙ 1879-1886
1) Ο Δροσίνης εμφανίστηκε στο ΡΑΜΠΑΓΑ με τα ψευδώνυμα «Αράχνη» και «Κουρκουμπίνος». Τα σύντομα κείμενα του στο Ραμπαγά με τον τίτλο «Μυιαγραί» έχουν ανέκδοτο, περιεχόμενο. Το πρώτο του ποίημα είναι «Το Λάθος του Θεού» και οι τελευταίες συνεργασίες «Το Ναυτόπουλο» και «Η Σημαία». Το Σεπτέμβριο του 1886 η αναχώρηση του για τη Γερμανία σήμανε και την οριστική διακοπή της συνεργασίας του με αυτό.
2) Στις 16/1/1880 άρχισε η συνεργασία στο «ΜΗ ΧΑΝΕΣΑΙ» του Βλάση Γαβριηλίδη. Η συνεργασία του δεν περιορίζεται στην δημοσίευση ποιητικών κειμένων, αλλά αντικαθιστά το διευθυντή και συμμετέχει ενεργά στην έκδοση του περιοδικού. Γνωρίζει λογίους, λογοτέχνες καλύπτει την κοσμική κίνηση της Αθήνας, γνωρίζει και γίνεται στενός φίλος με τον Γ. Σουρή. Γράφει πέντε άρθρα για το Πανηγύρι των Μεγάρων, υπογράφοντας «Αράχνη» και «Κάλιβαν», γράφει κριτική για θεατρικές παραστάσεις για τους ηθοποιούς για την κίνηση στο κέντρο της Αθήνας.
ΕΦΗΜΕΡΙΣ. Ιδρυτής Δημήτριος Κορομηλάς Αρ. Φούκης Συντάκτης Δ. Κακλαμάνος. Το 1889 κάλυψε δημοσιογραφικά εορτές στη Σύρο. Αργότερα με διευθυντή τον Λάμπρο Κορομηλά ήταν στενότερη η συνεργασία του.
1883 ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ Ιδρυτής και Διευθυντής ο Βλάσης Γαβριηλίδης. Αρχισυντάκτης Γεώργιος Πωπ. Ο Δροσίνης όταν σπουδάζει στην Λειψία στέλνει από εκεί άρθρα και ποιήματα.
ΡΩΜΙΟΣ Ιδρυτής Γεώργιος Σουρής. Ο Δροσίνης δίνει το όνομα Ρωμηός στην εφημερίδα αυτή και γίνεται ο ΝΟΝΟΣ ΤΗΣ.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ Γ. ΔΡΟΣΙΝΗ
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ 1926-1928 (2 χρόνια)
Η Ακαδημία Αθηνών βρίσκεται ανάμεσα στη λεωφόρο Ακαδημίας και τη λεωφόρο Πανεπιστημίου- Ελευθερίου Βενιζέλου. Το 1856 αποφασίζεται η ανοικοδόμηση της Ακαδημίας Αθηνών και το 1859 μπαίνει ο θεμέλιος λίθος.
Από το 1859 μέχρι το 1885 με διακοπή 5 ετών, χτιζόταν. Χρηματοδότης ο Σίμων Σίνας, ομογενής πλούσιος τραπεζίτης της Βιέννης, ισόβιο μέλος της Αυστριακής Βουλής. Αρχιτέκτων ο Θεόφιλος Χάνσεν και βοηθός του ο Ερνέστος Τσίλλερ. Ο Χαρίλαος Τρικούπης παρέλαβε το κτίριο στις 16 Δεκεμβρίου του 1885. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, το 1923 μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Βερσαλλιών, τηλεγραφεί: “Οργανώστε την Ακαδημία”. Επιθυμία που δεν εκπληρώθηκε.
Το 1926, ο καθηγητής Βασίλειος Αιγινήτης, υπουργός του Θεόδωρου Πάγκαλου, δημοσιεύει τελικά στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, την ίδρυση της Ακαδημίας Αθηνών.
Πρόεδρος: Φωκίων Νέγρης, Γραμματεύς επί των δημοσιευμάτων. Γεώργιος Δροσίνης. Το έγγραφο του Υπουργείου Παιδείας προς τον Γ. Δροσίνη λέει: “Παρακαλούμεν υμάς … όπως παραλάβητε το κτίριο … και … εγκατασταθήτε εν τοις γραφείοις υμών”.
Το οικόπεδο της Ακαδημίας Αθηνών, της Εθνικής Βιβλιοθήκης, και του Πανεπιστημίου Αθηνών ανήκαν στην Εκκλησία της Ελλάδος, η οποία τα παραχώρησε στο κράτος με δωρεά της.
Ο Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ Α΄ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ.
1919. Ο Γ. Δροσίνης συνεργάστηκε με τον Δημήτριο Αιγινήτη (εξέχοντα πολιτικό) για την προετοιμασία του καταστατικού της Ακαδημίας Αθηνών.
Ο Δροσίνης για τη συνεργασία αυτή γράφει προς την κόρη του Αγγελική:
«Είχαμε μαζί [δηλ με τον Αιγινήτη] συνεργασθή και ετοιμάση τον οργανισμό (της Ακαδημίας Αθηνών) στα 1919 μετά την ειρήνη, γιατί, πολλοί διεθνείς λόγοι, μας υποχρέωναν να μη μείνωμε έξω, από συνέδρια, επιστημονικά, λογοτεχνικά και καλλιτεχνικά εξ αιτίας της ελλείψεως Ακαδημίας. Αλλά όμως με διάφορες αντιπράξεις και αντιζηλίες, το καταστατικό δεν έγινε ποτέ. Όταν έφυγα στα 1921 απ’ το Υπουργείο, παρέδωσα τα χαρτιά της σχεδιαζόμενης Ακαδημίας στον Αιγινήτη. Εκείνος εξακολούθησε να τα συμπληρώνει από ξένων Ακαδημιών οργανισμούς και μόλις έγινε υπουργός το 1926 την ίδρυσε. Εγώ έγινα γραμματέας επί των δημοσιευμάτων.»
Στο τέλος του γράμματος συμπληρώνει:
«Καλά, αυτό δεν θα ήταν τίποτε. Αλλά μου φόρτωσαν όλη την εσωτερική οργάνωση των γραφείων και όλα τα οικονομικά, δηλαδή όλο το νοικοκυριό της. Όλα λοιπόν εγώ θα τα φροντίσω!»
Έτσι και έγινε. Όλα τα έκανε. Έγινε, ακόμη και κηπουρός!
Μαθαίνουμε από ένα δημοσίευμα, ότι εκείνος έκοψε το πρώτο κατακόκκινο τριαντάφυλλο από τα παρτέρια της Ακαδημίας.
Η Ακαδημία επιτέλους λειτουργεί, παρά το γεγονός ότι δεν εισακούστηκαν όλες οι παρατηρήσεις του Γ. Δροσίνη.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ -ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ 1882
Κάποιο πρωινό του 1882. συναντήθηκαν ο Νικόλαος Πολίτης κι ο Δημ. Καμπούρογλους κάτω απ1 τις πιπεριές της Λεωφ. Αμαλίας, στη γωνιακή προέκταση της Ρωσικής εκκλησίας.
Ο θεμελιωτής της Ελληνικής Λαογραφίας είπε με κάποιο παράπονο στον ιστορικό της Αθήνας. πως λόγιος Γερμανός απ’ τους πιο γνωστούς, που έτυχε να βρίσκεται εκείνες τις μέρες στην πρωτεύουσα,παραξενεύτηκε σαν έμαθε πως δεν υπάρχει σχετική Ιστορική Εταιρεία με το μουσείο της, στον τόσο ιστορικό τόπο μας.
— Να την ιδρύσωμεν, είπε αυθόρμητα ο Καμπούρογλους.
— Είναι ζήτημα του πρώτου προέδρου, παρατήρησε ο Πολίτης.
— Να κάμωμεν τον Φιλήμονα.
— Δέχεται άραγε;
— Θα δεχθεί. Με αγαπά πολύ και συνεργαζόμεθα μάλιστα αυτάς τας ημέρας.
— Πότε να πάμε;
— Τώρα!
Πήγαν με μιας και βρήκανε το Φιλήμονα στο γραφείο της εφημερίδας του ΑΙΩΝ. Του μίλησαν για τα σχέδια τους κι αυτός δέχτηκε.
Την άλλη μέρα τον ξαναεπισκέφθηκαν στο γραφείο του, μ’ άλλους τρεις-, που ο ένας ήταν ο ιστορικός και γεωγράφος Αντώνιος Μηλιαράκης. Αποφασίστηκε πια οριστικά η ίδρυση της Εταιρείας.
Κάνουν τη δεύτερη συγκέντρωση στη μπυραρία του Μπερ-νιουδάκη (οδός Φωκίωνος 3). Σ’ αυτή παραβρέθηκαν δεκαεννιά, χωρίς το Φιλήμονα. Στη φιλική τούτη συνεστίαση «μέσω φαιδρότητος, ο μακαρίτης φίλος μας Μήτσος Μαρίνος, κατέγραφεν τα ονόματα των δέκα εννέα και τα επήγεν εις τον Φιλήμονα» κατά τον Καμπούρογλους.
Σε λίγες μέρες, 17 Μαΐου 1882. έγινε η επίσημη συνεδρίαση των ιδρυτών, στην υπόγεια αίθουσα του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός». Μίλησαν σχετικά για τους σκοπούς της Εταιρείας ο Πολίτης κι ο Μηλιαράκης κι υπογράψανε το ιδρυτικό. Όλα τα πιο πάνω και τη στιχομυθία αναφέρει ο Δ. Γρ. Καμπούρογλους, σε σχετικό του δημοσίευμα κατά τον εορτασμό των – πενήντα χρόνων της Εταιρείας. Το άρθρο του συμπληρώνεται με χειρόγραφο σημείωμα που βρίσκεται στα κατάλοιπα του. Μα βασικά ο Αναδρομάρης αναφέρει πως «την Εταιρεία την ίδρυσε ο Νικόλαος Γ. Πολίτης.
Στην πρώτη συνεδρίαση (17 Μαΐου 1882) το ιδρυτικό έγραψε ό ίδιος ο Πολίτης που έκανε χρέη προσωρινού γραμματέα. Το σχετικό πρακτικό σώζεται στο αρχείο της Εταιρείας κι είναι αυτό:
«Πρακτικά της Α’ συνόδου των εταίρων της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος.
Οι κάτωθι υπογεγραμμένοι συνελθόντες σήμερον, απεφάσισαν την ίδρυσιν Εταιρείας σκοπούσης την περισυναγωγήν ιστορικής και εθνολογικής ύλης και αντικειμένων συντελούντων εις διαφώτισιν της μέσης και νεωτέρας Ελληνικής ιστορίας και φιλολογίας, του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού και σύστασιν μουσείου και αρχείου περιλαμβάνοντα τα τοιαύτα μνημεία του εθνικού βίου. Εξέλεξεν δε πενταμελή επιτροπήν εκ των κ.κ. Σπ. Π. Λάμπρου, Ιω. Τζέτζη, Τιμ. Αμπελά, Ν. Γ. Πολίτου και Αντ. Μηλιαράκη, προς σύνταξιν σχεδίου κανονισμού, συζητηθησομένου προσεχώς επί παρουσία και άλλων μελών εκ των ασπαζομένων τον σκοπόν του συλλόγου, προσκληθησομένων υπό της επιτροπής ταύτης.
Εν Αθήναις τη 17 Μαΐου 1882
Ν. Παπαδόπουλος (Υδραίος)
Αρ. Π. Κουρτίδης
Ι.Δ.Τζέτζης
Σπ. Λάμπρος
Ν. Γ. Πολίτης
Τ. Αμπελάς
Α. Μηλιαράκης
Τιμολέων Φιλήμων
Α. Παπαγεωργίου
Δ. Καμπούρογλους
Δ. Μαρίνος
Γ. Δροσίνης
Α. Ραγκαβής
Γ. Κασδόνης
Γ. Βρούτος
Κοζάκης, Τυπάλδος
Κ. Ζησίου
Ν. Αξελός»
Το ιδρυτικό όπως φαίνεται το υπογράφανε ιστορικοί, λόγιοι, καλλιτέχνες, επιστήμονες, δημοσιογράφοι, εκδότες κλπ.
Ο ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
1882
1) Ιδρυτικό μέλος.
2) Αναπληρωματικός Σύμβουλος (1/1/1884).
3) Συνεργάτης στο Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας, (Τόμος Α’ Ιούλιος 1883. Εν Αθήναις. Τύποις Αδελφών Περρή. Σελ. 133-138 και 184).
4) Δωρητής.
«Πάντες επεκρότησαν μεν τον σκοπόν της από του παρελθόντος έτους ιδρυθείσης ενταύθα ανωτέρω εταιρείας, ης προεδρεύει ο αξιότιμος συνάδελφος κ. Τιμολέων Φιλήμων και είνε ήδη γνωστόν τοις πάσι περί τίνα ασχολείται έργα και οποίους αγαθούς υπόσχεται εν τω μέλλοντι καρπούς. Η μελέτη του ελληνικού βίου εν τω μακρώ παρελθόντι, ιδού η βάσις των εργασιών της. Τας δε καθ’ εκάστην επί τούτου (ανακοινώσεις προς την εταιρείαν και διατριβάς) προτίθεται να γνωρίση, και εις τους εκτός αυτής και εις πάντα τον ελληνισμόν το δελτίον, ούτινος έχομεν ανά χείρας το πρώτον τεύχος. Εις ο συνειργάσθησαν οι κ. Τ. Φιλήμων , Ν. Πολίτης, Σ. Λάμπρος, Ι. Σακκελίων, Δ. Παπανικολάου, Γ. Δροσίνης και η λογία ατθίς Μαριάννα Γρ. Καμπούρογλους.
Η ύλη αυτού είναι πολλού λόγου αξία και ποικίλη, εν αυτώ δημοσιεύονται επιστολαί πατριαρχών και αυτοκρατόρων χρυσόβουλλα, δημώδη άσματα και παραμύθια τα πάντα ανέκδοτα, περιγραφαί εθίμων, ιστορικαί μελέται, κατάλογοι βιβλιογραφικοί και πλείστα όσα κινούντα το ενδιαφέρον παντός Έλληνος ποιούντος την εξακρίβωσιν της ίδιας αυτού πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας.
Δια τούτο και ημείς θαρρούντως συνιστώμεν θερμώς την υποστήριξιν της εκδόσεως ταύτης, ήτις είνε τουλάχιστον αιτία να διαλευκανθώσι πολλά των εις την μεσαιωνικήν εποχήν της Ελλάδος αναγομένων και ουδόλως ή αδεξίως ερευνηθέντων. Εν εκάστω τεύχει προστίθενται εν τέλει και πίνακες περιέχοντες πανομοιότυπα αυτογράφων και εικόνας, σχετιζόμενα με τα εν τω κειμένω δημοσιευόμενα. Η έκδοσις αύτη είνε σπουδαίον βήμα της Εταιρείας επί τα πρόσω, ήτις και εθνογραφικόν μουσείον ήρξατο καταρτίζουσα, το οποίον ευχόμεθα να ίδωμεν ταχέως πλουτιζόμενον και μάλιστα πριν ή οι ξένοι φυγαδεύσωσιν εξ ολοκλήρου τους απομένοντας θησαυρούς της μεσαιωνικής καλλιτεχνίας».
Ο ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΔΩΡΗΤΗΣ
Από την εφημερίδα Αιών αρ. φυλ. 4132, 7/4/1883
α) Ο κ. Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ εδώρισε μικρόν ιδιωτικόν κατάστιχον εσόδων και εξόδων των ετών 1758-1815, απόφασιν της γενικής αστυνομίας Αιτωλίας του έτους 1824 και δύο κοινοποιήσεις του Μουχτάρ Πασά προς τους καλλιεργητάς αυτού του έτους 1817,
β) Από την ίδια εφημερίδα αρ. φυλ. 4809, 13/06/1855 μαθαίνουμε ότι ο Γ. Δροσίνης εχάρισε στο Μουσείο της Εταιρείας διάφορα αντικείμενα. Αναλυτικά τα εξής:
1. Πιστόλαν μετά λαβής ξυλίνης του ιππικού. Σελ. 175 στον κατάλογο.
2. Την ταινία ην έφερον αι κόραι της Ζαγοράς κατά την ημέραν της Ενώσεως μετά της Ελλάδος. (12 Νοεμβρίου 1881). Στον εικονογραφημένο κατάλογο των αντικειμένων του Μουσείου μας, στη σελίδα. 175.
1885: Στο ΔΕΛΤΙΟ της Εταιρείας δημοσιεύει «Ερωτικά δίστιχα της Ρούμελης».
1889: Εγκρίνεται το καταστατικό της «εν Αθήναις Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος» 31 ΜΑΡΤ. 1889 αρ. 85.
ΙΔΡΥΣΗ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ 1934
Ο Γ. Δροσίνης είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας και υπογράφει το πρώτο «πρακτικό» την Τετάρτη, 4 Απριλίου, με Πρόεδρο τον Μ. Αργυρόπουλο και Γεν. Γραμματέα τον Απ. Μελαχρινό.
Το όνομα του βρίσκεται και στο «Πρακτικό Προσωρινής Επιτροπής» .
Ο Γ. ΔΡΟΣΙΝΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΧΟΛΩΝ
Α΄ ΑΝΩΤΕΡΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ ΒΟΛΟΥ
Ο Δροσίνης βοηθά στη δημιουργία του βολιώτικου πρωτοποριακού σχολείου με το όνομα ΑΝΩΤΕΡΟ ΔΗΜΟΣΙΟ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟ, το οποίο ιδρύθηκε από τον Δήμο ΠΗΓΑΣΩΝ, επηρεάζοντας τον υπουργό υπέρ του λογίου Δημ. Σαράτση εμπνευστού της ιδέας, ο οποίος προσελήφθη ως διευθυντής του Συλλόγου.
Από το βιβλίο «Γ. Δροσίνης και Πήλιο σχέσεις σώματος και πνεύματος» αντιγράφουμε τα εξής:
«—Ο Δροσίνης ως στέλεχος του Υπουργείου επισκέφθηκε το σχολείο του Βόλου στα πρώτα του βήματα και ενθάρρυνε τις πρωτοβουλίες του Σαράτση αλλά και του Δελμούζου, στην πρόσληψη του οποίου φαίνεται είχε παίξει κάποιο ρόλο.
Οι σχέσεις του Δροσίνη με το σχολείο του Βόλου υπήρξαν θετικές, υπηρεσιακές αλλά και φιλικές προς τους πρωταγωνιστές του. Ενδεικτική των πρώτων αποτελεί η επιστολή, που έχει διασωθεί στο Αρχείο Δελμούζου: —Εν Αθήναις 30 Οκτωβρίου 1908. Κύριε Διευθυντά του εν Βάλω Ανωτέρου Παρθεναγωγείου. Πριν απαντήσω εις το γράμμα σας της 27 λήγοντος, εκφράζω τα συγχαρητήρια μου τόσον εις σας όσον και εις τον Βόλον διά τον διορισμόν σας. Η πόλις απέκτησεν άξιον παιδαγωγόν των μελλουσών μητέρων και υμείς στάδιον λαμπρόν δημιουργικής εργασίας. Μολονότι η επιταγή δεν ελήφθη ακόμη, σας αποστέλλομεν τον Γεωφυσικόν Πίνακα και τον Πίνακα των Ανθρωπίνων Φυλών. Ως προς τα τεταριχευμένα ζώα συνιστώ επιφύλαξιν. Δυστυχώς δεν έχομεν εις τα σχολεία κατάλληλα ερμάρια προς φύλαξιν. Το δε κλίμα μας είναι θερμόν και τα τοιαύτα ζώα μετά δύο τρία έτη φθείρονται. Νομίζω ότι η σειρά των εικόνων Φυσικής Ιστορίας με τον οδηγόν Διδασκαλίας Μηλιαράκη και Αποστολίδου ημπορεί να αναπλήρωση κατά πολύ τα τεταριχευμένα ζώα. Ίσως μερικά έντομα να φυλάσσονται καλώς εντός οινοπνεύματος ή εντός ερμητικώς κεκλεισμένων υαλοφράκτων κιβωτιδίων. Οπωσδήποτε σας στέλλομεν κατάλογον γερμανικόν προς οδηγίαν. Τούτον κρατείτε προς χρήσιν σας εν τω μέλλοντι, οσάκις δε μας παραγγείλετε τι σημειούτε κεφάλαιον και αριθμόν. Υμέτερος. Γ. Δροσίνης.
Από την αλληλογραφία, τέλος, των Δελμούζου και Σαράτση, κατά την περίοδο λειτουργίας του βολιώτικου Παρθεναγωγείου, αποδεικνύεται η θετική στάση του Δροσίνη απέναντι τους και του σχολείου τους, σε σημείο μάλιστα να επηρεάζει τη στάση του Υπουργείου. Ας σημειωθεί πάντως και η πρόθεση του Δελμούζου να περιλάβει ποιήματα του Δροσίνη στο υπό κατάρτιση Αναγνωστικό του Πρότυπου Δημοτικού σχολείου, τον Απρίλιο του 1910.»
ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ
Συμμετέχει στην Επιτροπή για την ΙΔΡΥΣΗ της ΧΑΡΟΚΟΠΕΙΟΥ ΣΧΟΛΗΣ (Σχολής Οικιακής Οικονομίας), στην Καλλιθέα από τον Χαροκόπο. Συνέβαλε ιδιαίτερα στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της Σχολής.